De hackers die vorig jaar met Pegasus-spyware toegang kregen tot de telefoon van de Spaanse premier Pedro Sánchez, hebben 3 gigabyte aan informatie uit het toestel kunnen halen. Ook lukte het ze de telefoon van de minister van Defensie binnen te dringen, al werden daaruit minder data gestolen. De hack van de telefoon van de Spaanse premier kwam bij toeval aan het licht tijdens een routinecheck, zo bleek vandaag. Dit weekend werd de regering op de hoogte gebracht. Inmiddels worden de telefoons van alle kabinetsleden doorzocht op de spionagesoftware. “Dit zijn inbraken die van buiten komen. De Spaanse regering zet alles in het werk om dit op te helderen”, zei een regeringswoordvoerder over het kraken van de telefoons. “We willen telecommunicatie te beschermen, net als het recht op privacy.” Maar Spaanse oppositiepartijen spreken van “een wel erg groot toeval” dat de inbraak in de overheidstelefoons juist nu bekend wordt. Anderen spreken van een rookgordijn. Al twee weken geleden werd duidelijk dat 63 Catalaanse politici en activisten Pegasus op hun telefoon hadden. Onder hen waren leden van het Europees Parlement, Catalaanse regiopresidenten, advocaten en politieke organisaties. Veel konden de ontvangers daar niet tegen doen. Pegasus wordt via apps, een WhatsApp-berichtje van vrienden of bekenden of een e-mail verstuurd. Wanneer de ontvanger op zo’n bericht klikt, nestelt het spionageprogramma zich in de telefoon. Geheime diensten hebben zo toegang tot alle mogelijke gegevens zoals wachtwoorden, telefoongesprekken, locatie of foto’s. “De afgelopen jaren zijn de telefoons van tal van Europese politici met Pegasus-spyware besmet. Het Europees Parlement heeft daarom een onderzoekscommissie ingesteld naar Pegasus en vergelijkbare software. Ze noemen het gebruik hiervan niet wenselijk en willen dit het komende jaar onderzoeken. Er wordt niet uitgesloten dat het Europees Parlement het gebruik van dit soort software aan banden wil leggen. De vraag is of dat lukt. De Europese Commissie staat hier niet om te springen en de lidstaten zeggen dat ze de software gebruiken voor terrorismebestrijding. Zij zullen zich dus niet snel tegen dit soort spyware keren. Het onderzoek van het Europees Parlement duurt tot ongeveer eind dit jaar. De hoop is dat burgers tegen die tijd weten hoe Pegasus en vergelijkbare software gebruikt worden. De software is namelijk behoorlijk invasief, omdat ook camera’s op telefoons gebruikt worden om iemand te bespioneren. Als dat bekend wordt bij het grote publiek, hoopt het Parlement dat de druk zo hoog wordt bij lidstaten en de Europese Commissie dat ze wel akkoord moeten gaan met beperkingen van het gebruik.” “Al in 2020 ontdekten we dat de voorzitter van het Catalaans parlement het spionageprogramma in zijn telefoon had”, zegt Pere Aragonès, de huidige regiopresident van Catalonië, in een interview met de NOS. Ook zijn telefoon werd geïnfiltreerd door de spyware. “Daarna zijn we gaan kijken hoeveel telefoons er nog meer besmet waren.” “Je realiseert je hoe ongelooflijk kwetsbaar je bent. Door onze telefoons hebben we meer mogelijkheden dan ooit om te communiceren, maar we zijn nog nooit zo kwetsbaar geweest voor hackers. Ze wisten alles van ons”, zegt Aragonés. Volgens de Catalaanse leider vergadert zijn politieke partij ERC al zeker drie jaar niet meer met mobiele telefoons erbij. “Die blijven buiten bij de deur liggen, met een stickertje erop van wie het toestel is.” De naar België gevluchte Catalaanse leider Carles Puigdemont krijgt zelfs iedere maand een nieuwe telefoon, om digitale inbraken te voorkomen. Het nagenoeg onzichtbare Israëlische spionageprogramma Pegasus wordt alleen geleverd aan overheden, en ook alleen met toestemming van de Israëlische regering. De organisatie Citizen Lab, die eerder onthulde dat de 63 Catalanen doelwit waren, trekt geen conclusies over wie verantwoordelijk is voor de geheime operaties tegen de Catalanen. “Maar de omstandigheden wijzen op betrokkenheid van de Spaanse overheid”, geloven de opstellers van het rapport. De hacks van de telefoons in Catalonië vielen in 2019 samen met de protesten na de veroordeling van Catalaanse leiders voor het organiseren van een referendum. Aragonès: “De Spaanse regering is nog altijd niet met een overtuigend antwoord gekomen. Dit programma kan alleen door overheidsdiensten worden gekocht. Daarom blijven we de regering om opheldering vragen. Maar ook willen we dat ze ingrijpen bij hun inlichtingendienst.”