VN-baas António Guterres, Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Amerikaanse first lady Jill Biden. Het zijn niet de minste namen die afgelopen tijd Kiev bezochten, de hoofdstad van een land in oorlog. Vandaag dook ook minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken op in Kiev. Om president Zelensky en de Oekraïners een hart onder de riem te steken, maar niet alleen dat. De bezoeken uit het Westen hebben een belangrijke symboolfunctie, zegt diplomatiedeskundige Jan Melissen, die verbonden is aan de universiteiten van Leiden en Antwerpen. “Door naar Oekraïne te gaan, laten westerse leiders een tegengeluid horen in de richting van Poetin, die het bestaansrecht van dat land min of meer heeft ontkend.” De symboliek reikt verder dan Oekraïne en Rusland. Politici denken ook aan hun eigen electoraat, zegt Melissen. Als voorbeeld noemt hij het bezoek van de Britse premier Johnson aan Kiev, een maand geleden. “Die lag in eigen land onder vuur vanwege de coronafeestjes, maar greep zijn bezoek aan Oekraïne aan om zijn reputatie te versterken.” Johnson kwam niet met lege handen naar Kiev: hij zegde daar nieuwe militaire steun toe. De Britse premier liep tijdens zijn bezoek samen met president Zelensky door de Oekraïense hoofdstad: Bezoeken aan Oekraïne hebben ook een praktische kant, zegt Melissen – zie de toegezegde wapensteun door Johnson. “Er worden heel concrete zaken besproken of gefinetuned tijdens zo’n bezoek”, weet de diplomatie-expert, bijvoorbeeld op het gebied van steun. En dan is er nog de menselijke kant. Volgens Melissen maakt een ontmoeting met Zelensky veel indruk op westerse politici. “Het is geen acteur op tv, maar een politieke tegenhanger wiens land en leven worden bedreigd. Die ervaring heeft invloed op de manier waarop politici bij terugkomst hun beleid uitdragen.” Verslaggever Wessel de Jong vanuit Oekraïne: De burgemeester van Irpin, de zwaar getroffen voorstad van Kiev waar minister Hoekstra vanmorgen is geweest, was blij met diens bezoek. Volgens hem is het heel belangrijk dat westerse vertegenwoordigers met eigen ogen zien wat de Russen in Oekraïne hebben aangericht en hoe beestachtig ze zich hebben gedragen. Hij wil dat het Westen beseft dat de Oekraïners in de gevechten met Rusland de Europese manier van leven hebben verdedigd. Ook de inwoners van Irpin zeggen dat iedere vorm van steun welkom is, dus ook de bezoeken van westerse leiders. Ze willen laten zien wat er is gebeurd en hopen op hulp. Bij hen bespeur ik geen enkel cynisme over de bezoeken uit het Westen, en dat is best bijzonder als je ziet hoe de stad eruitziet. Flats zijn compleet uitgebrand, maar mensen gaan er wel weer wonen. Ze zijn blij met iedere vorm van aandacht die ze krijgen.” Inmiddels hebben dus meerdere westerse leiders Oekraïne bezocht, van wie Hoekstra de voorlopige hekkensluiter is. Opmerkelijk in dit verband vindt Melissen de rol van de Centraal-Europese landen Polen, Tsjechië en Slovenië, waarvan de leiders al in maart afreisden naar Oekraïne. “Zij waren de eerste buitenlandse leiders die Kiev een bezoek brachten sinds de Russische inval, op een moment dat het daar nog zeker niet veilig was.” Wat dat betreft hebben ze een soort voortrekkersrol vervuld, vindt hij. “Zij gaven eigenlijk aan: we moeten veel assertiever optreden als EU en als westerse wereld. Inmiddels staat Europa geopolitiek veel duidelijker op de kaart. Datzelfde geldt voor de identiteit van Oekraïne in Europa. En hoe kun je dat beter laten zien dan door je politieke leiders daarnaartoe te sturen?”