President Niinisto en premier Marin van Finland zijn voorstander van het NAVO-lidmaatschap van hun land. Volgens de twee moet het land “zonder vertraging” een aanvraag doen voor het lidmaatschap van het militaire bondgenootschap. Dinsdag zei de defensiecommissie van het Finse parlement al dat toetreden tot de NAVO de beste optie is om nationale veiligheid te garanderen. Niinisto en Marin hopen dat de besluitvorming over het NAVO-lidmaatschap in eigen land binnen een paar dagen is afgehandeld. Daarna is het de beurt aan de NAVO-landen, die moeten besluiten over het Finse lidmaatschap. In juni is er een NAVO-top waarin de toetreding besproken zal worden. Mogelijk gaat het dan ook over het lidmaatschap van Zweden. Dat land overweegt sterk om het lidmaatschap aan te vragen. Hoelang de onderhandelingen precies zullen duren is onduidelijk, maar de formele toetreding van Finland zal binnen een paar maanden tot een jaar geregeld moeten zijn. De parlementen van alle dertig NAVO-lidstaten moeten ermee instemmen. Secretaris-generaal Stoltenberg van de NAVO heeft gezegd dat de Finnen “een warm welkom” zullen krijgen. “Het toetredingsproces zal soepel en snel gaan.” Rusland is niet te spreken over de plannen en zegt dat die een bedreiging vormen voor de Russen. De uitbreiding van het militaire bondgenootschap maakt Europa en de wereld zeker niet veiliger, stelt een woordvoerder van het Kremlin. Finland is op verschillende manieren al jaren voorbereid op allerlei mogelijke rampscenario’s: Finland en Zweden zijn tot nu toe altijd neutraal gebleven. In de Koude Oorlog was Finland daartoe gebonden door afspraken met de Sovjet-Unie, die Finland zelfstandigheid gunde op voorwaarde dat het zich in zijn buitenlandse politiek niet zou aansluiten bij het westen. Maar de oorlog in Oekraïne veranderde de situatie. Uit peilingen blijkt dat er in Finland en Zweden inmiddels veel steun is voor een NAVO-lidmaatschap. Voor de oorlog was dat niet het geval. Ook binnen de NAVO is er enthousiasme voor de toetreding van beide landen. “Qua krijgsmacht wordt de NAVO zeker versterkt”, zegt Sabine Mengelberg, universitair docent Internationale Veiligheidssamenwerking aan de Nederlandse Defensie Academie. “Finland is een democratisch land, een rijk land, met een sterke krijgsmacht. Dat is zeker een aanwinst voor de andere NAVO-landen.” In de periode tussen de aanvraag van het lidmaatschap en de definitieve toetreding wordt Finland nog niet beschermd door de andere NAVO-landen. “Dat is in zekere zin wel risicovol”, zegt Mengelberg. Ze wijst erop dat de Amerikanen, Britten en Duitsers veiligheidsgaranties hebben afgegeven. “Maar dan val je niet onder artikel 5. Dat wordt pas van toepassing als alle dertig lidstaten het ermee eens zijn. En dat kan in de tussenperiode best spannend worden met dreiging vanuit Rusland.” “In Rusland is de afgelopen weken en maanden terughoudend gereageerd op de mogelijkheid van een NAVO-lidmaatschap voor Finland en Zweden. Uit de commentaren proef je wrevel, men is in Moskou duidelijk ‘not amused’ en lijkt enigszins verrast door de stroomversnelling waarin dit proces ineens is gekomen. Maar concrete indicaties van een mogelijk Russisch antwoord op de uitbreiding van de alliantie zijn vooralsnog uitgebleven. De woordvoerder van president Poetin, Dmitri Peskov, zei in maart nog dat de uitbreiding van de NAVO met deze twee landen ‘geen existentiële bedreiging’ voor Rusland betekent. Dat was toen een opmerkelijk lauwe reactie in het licht van de Russische argumenten voor de ‘speciale militaire operatie’ in Oekraïne, die volgens Moskou mede het gevolg was van de oostwaartse uitbreiding van de NAVO. Nu noemt hij de mogelijke Finse toetreding tot de NAVO ‘een bedreiging voor Rusland’ en zegt hij dat Moskou ‘maatregelen’ zal moeten nemen om de eigen veiligheid te waarborgen. Oud-president Dmitri Medvedev, tegenwoordig ondersecretaris van Ruslands nationale veiligheidsraad, verklaarde vorige maand dat met de toetreding van Finland de gezamenlijke grens met de NAVO verdubbelt en dat Rusland ‘de balans moet herstellen’. Van een kernwapenvrije Oostzee zal geen sprake meer kunnen zijn, aldus Medvedev, en Rusland zal volgens hem de aanwezigheid van de marine in de Finse Golf aanzienlijk moeten opvoeren.”