Zeker honderd Russische bedrijven doken afgelopen jaren onder in de ondergrondse trustsector in Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van Platform Investico voor de De Groene Amsterdammer. Op deze, soms illegale, tak van de sector is nauwelijks toezicht omdat de trustbedrijven geen vergunning hebben. Het gaat om onder meer om Nederlandse bv’s die gelieerd zijn aan de Russische energiesector, telecom en het bankwezen. Voorheen waren zij klant van Nederlandse trustkantoren met een vergunning, maar na de annexatie van de Krim in 2014 en een strengere wet voor trustkantoren in 2019 vertrokken zij naar Nederlandse kantoren zonder vergunning. Afgelopen week schreef sanctiecoördinator Stef Blok dat het opsporen van de uiteindelijke eigenaren lastig is, “zeker bij complexe, grensoverschrijdende eigendomsconstructies”. Trustkantoren helpen bij het opzetten en in stand houden van dit soort constructies. Nederland worstelt al langer met de illegale trustsector. Vorig jaar schatte onderzoeksbureau SEO in opdracht van het ministerie van Financiën dat 1 op de 3 mensen die trustdiensten levert dat illegaal doet. Trustdiensten zijn bijvoorbeeld een brievenbusfirma van een adres voorzien en op papier als bestuurder dienen voor zo’n firma. In een reactie schreef toenmalig minister Hoekstra dat hij de situatie “verontrustend en hoogst onwenselijk vond, omdat deze partijen actief buiten beeld van toezichthouders proberen te blijven”. Hij kondigde toen een onderzoek aan om te kijken of de hele sector verboden kon worden. De zoektocht is des te lastiger door de exodus van Russen bij legale trustkantoren. Uit cijfers van toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) die de NOS heeft opgevraagd bleek in maart al dat het Russische klantenbestand bij kantoren met vergunning flink geslonken is. Het aantal Russische klanten die een politiek prominente functie bekleden, of familielid zijn van een politicus, nam in zeven jaar tijd bijvoorbeeld af van 305 naar 32. Dit zijn klanten waarbij extra controles nodig zijn vanwege risico’s op corruptie en witwassen. Een deel van die risicoklanten bleef voor hun trustdiensten wel in Nederland, blijkt nu. Investico ontdekte twaalf politiek prominente personen als klant in de schaduwtrustsector, onder wie een Russische minister en een Russische onderminister. De meeste van de honderd Russische dochterbv’s publiceerden geen jaarcijfers. Acht deden dat wel. Zij lieten 2,6 miljard euro aan Russische omzet door Nederland stromen. Nederland is gezakt op de lijst van landen die een belangrijke rol spelen in het verbergen van vermogens en het witwassen van geld. Ngo Tax Justice Network stelt die lijst elke twee jaar op. Dinsdag kwam de nieuwe editie uit. Nederland ‘zakte’ van plaats 8 naar plaats 12. Daarmee staat Nederland nog altijd boven andere beruchte oorden als de Kaaimaneilanden en Cyprus. De onderzoekers wijten dat vooral aan het gebrek aan transparantie op het gebied van “uiteindelijke eigenaren”. Dit soort geheimhouding helpt rijke personen, criminelen en bedrijven hun vermogen te verhullen.