Wereldvoetbalbond FIFA moet ten minste 440 miljoen dollar uittrekken voor een compensatieprogramma voor de honderdduizenden arbeidsmigranten die zijn uitgebuit in aanloop naar het WK in Qatar. Die oproep doen onder andere Amnesty International en Human Rights Watch (HRW). De mensenrechtenorganisaties vragen voetbalbonden, waaronder de KNVB, om hier publiekelijk steun voor uit te spreken. Reactie KNVB De Nederlandse voetbalbond maakt deel uit van de zogeheten UEFA Working Group. En die staat volgens de KNVB positief tegenover dit initiatief. “FIFA-voorzitter Gianni Infantino heeft bovendien recent op het UEFA-congres aangegeven dat er gekeken moet worden naar steun voor de slachtoffers, dus we wachten de lopende contacten tussen Amnesty en FIFA met veel interesse af.” Er klinkt al lang felle kritiek op de mensenrechtensituatie bij de voorbereidingen op het het WK. De Britse krant The Guardian meldde in 2021 op basis van eigen onderzoek dat er in tien jaar tijd ruim 6500 arbeidsmigranten zijn omgekomen bij werkzaamheden voor het WK. Over dat aantal zijn wel sterke twijfels. Amnesty heeft geprobeerd de aantallen te verifiëren en komt zelf tot een schatting van enkele duizenden. FIFA-baas Infantino, geconfronteerd met brede internationale kritiek, stelde begin dit jaar dat er drie doden te betreuren zijn. Amnesty en HRW verwijten de FIFA dat de voetbalbond wegkijkt van de mensenrechtenschendingen in Qatar, die volgens de organisaties te voorzien zouden zijn geweest. “Door deze geen halt toe te roepen, heeft de FIFA onbetwistbaar bijgedragen aan de wijdverbreide uitbuiting van arbeidsmigranten die betrokken zijn bij WK-gerelateerde projecten, en niet alleen bij de bouw van stadions en hotels”, schrijft Amnesty in een rapport. In onderstaande video meer uitleg over Qatar en de omstandigheden voor buitenlandse arbeidskrachten: Het compensatiebedrag van 440 miljoen dollar (ruim 420 miljoen euro) is symbolisch: het is evenveel als het prijzengeld dat bij het WK wordt uitgereikt. Volgens de mensenrechtenorganisaties is het waarschijnlijk ook een minimumbedrag. Voor bijvoorbeeld het volledig betalen van achterstallig loon en vergoedingen voor arbeiders die zijn omgekomen of gewond zijn geraakt, is mogelijk meer geld nodig. Dat geldt ook voor de compensatie van de schulden die veel arbeiders hebben gemaakt om de wervingskosten te betalen om in Qatar te mogen werken. Amnesty International pleit voor een herstelprogramma waaraan arbeiders, vakbonden, de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) en maatschappelijke organisaties deelnemen. Daarbij kan worden gekeken naar de ervaringen met andere herstelprogramma’s, zoals de regeling na de ramp in kledingfabriek Rana Plaza, in Bangladesh in 2013, waarbij ruim 1300 arbeiders om het leven kwamen. Amnesty benoemt dat er de afgelopen jaren enige vooruitgang is geboekt voor de arbeidsmigranten. Desondanks is volgens de hulporganisaties slechts een minderheid van de honderdduizenden betrokken migranten hierdoor geholpen en is bijvoorbeeld de handhaving van arbeidshervormingen gebrekkig. “Hoewel het misschien te laat is om het lijden van eerder misbruik uit te wissen, kunnen en moeten de FIFA en Qatar genoegdoening bieden en verdere uitbuiting voorkomen”, vindt secretaris-generaal Callamard van Amnesty International. Ze wijst erop dat zowel de FIFA als Qatar volgens het internationaal recht de plicht hebben om mensenrechtenschendingen te voorkomen en slachtoffers te compenseren.