Miljoenen Oekraïners vieren Kerst en Oud en Nieuw noodgedwongen zonder familie of vrienden en vaak ergens anders dan thuis. De Russische invasie, ruim tien maanden geleden, en de oorlog die erop volgde heeft hen gedwongen te vluchten en gezinnen en vriendengroepen uit elkaar gereten. En zo is van vieren voor heel veel mensen geen sprake. Het is vooral hopen op vrede en hereniging met hun dierbaren. Nog maar één keer heeft Ksenia Kyshychenko (21) haar vader Viatsjeslav aan de borst kunnen drukken sinds het Russische leger Oekraïne op 24 februari binnenviel. Waar hij precies vecht, vertelt hij haar niet. Het is in ieder geval aan de frontlinie in het oosten van het land, in de Donbas, al maandenlang het zwaartepunt van de oorlog tegen de Russen. Ze mist hem, want hij is haar held. Ksenia woon nu met haar vriend Bohdan en haar hondje Palma in een piepklein flatje in Kiev. Oorspronkelijk komt ze uit de regio Loegansk, waar de Russen het al sinds 2014 voor het zeggen hebben en die in september door Moskou werd geannexeerd. De oorlog heeft de kring van mensen die er voor haar toe doen uit elkaar gerukt. Haar moeder woont weliswaar niet ver van haar vandaan in Kiev, maar haar grootmoeder is achtergebleven in Loegansk en de rest van haar familie en veel vrienden zijn noodgedwongen verspreid geraakt over Oekraïne en andere Europese landen. En waar haar vader is, weet ze dus niet precies. “Vorig jaar vierde ik Kerst in ons huis in Loegansk, eerst met mijn ouders, daarna met mijn vrienden,” vertelt ze. Maar dat kon dit jaar niet, het huis heeft de oorlog niet overleefd. “Mijn stad ziet eruit als Tsjernobyl. Op straat waait alleen de wind en zijn dieren op zoek naar eten dat er niet is.” Hoewel ze er vrolijk uitziet en veel lacht, weten mensen die haar goed kennen dat het niet goed gaat met Ksenia. “De situatie heeft grote invloed op me,” zegt ze. “Ik kan eindeloos huilen. Ik doe irrationele dingen en ik ben overgevoelig. Dat was niet zo.” Ze draagt een zwart T-shirt met het embleem van het Oekraïense leger, dat ze al in 2014 van haar vader heeft gekregen. De problemen met Rusland in Oost-Oekraïne waren net begonnen. Ksenia: “Ik was nog jong, maar ik begreep precies wat er aan de hand was.” Destijds was het Oekraïense leger niet in staat een echte vuist te maken tegen het geweld vanuit Rusland. Dat is nu wel anders en daar heeft ze enorme bewondering voor. De strijdkrachten bestaan uit “titanen”, vind ze. “Het is een eer om een shirt met het embleem van het leger te dragen. En ook omdat het een cadeau van mijn vader is.” Ze beschouwt Viatsjeslav als voorbeeld. “Hij is eerlijk, recht door zee en principieel. Ja, hij is ook agressief, maar die agressie gebruikt hij om goede dingen te bereiken.” Bijvoorbeeld in de oorlog tegen Rusland, voegt ze er later aan toe. “Hij zou een voorbeeld voor iedereen moeten zijn.” Vader en dochter zien elkaar dus zelden of nooit in het echt, maar ze proberen elkaar wel zo vaak mogelijk te bellen. Ook vandaag: op het scherm van Ksenia’s telefoon zien we een breed lachende man in een pantservoertuig. Ze praten over de afgelopen Kerst. “Ik heb paella klaargemaakt en een fles bier gedronken,” lacht Viatsjeslav. En dan serieus: “Maar het belangrijkste is dat we momenteel geen verliezen hebben aan het front. Godzijdank is er al een week niemand omgekomen.” Ksenia staat op en gaat naar bed met de angst dat haar vader iets overkomt. Ooit had ze een week lang niets van hem gehoord. “Toen belde hij me ‘s nachts en zei: ‘Hallo, weet je nog dat je me hebt gevraagd om te blijven leven? Dat heb ik gedaan.’ Dat telefoontje zit de hele tijd in mijn hoofd. De herinnering eraan is heel moeilijk.” Haar stem breekt. Ze loopt naar Bohdan en geeft hem een kus. Ze beseft maar al te goed dat het op een dag minder goed kan aflopen.