Een jaar oorlog in Oekraïne heeft diepe sporen nagelaten bij de bevolking, Fysiek zichtbare, maar ook psychische schade. Ook veel kinderen hebben trauma’s opgelopen en dat heeft grote gevolgen. Verslaggever Roel Pauw ging naar het zwaar getroffen Boetsja. In een winkelcentrum daar is een grote speelruimte ingericht met op de grond groene vloerbedekking, waardoor het net een grasveldje lijkt, vertelt Pauw in het NOS Radio 1 Journaal. Het centrum is vorig jaar juni door Unicef opgezet, omdat er langzaam maar zeker weer kinderen terugkwamen naar Boetsja. Die konden nog niet buiten spelen omdat dat nog te gevaarlijk was, vanwege onder meer achtergebleven munitie, kapotte speeltoestellen en gebroken glasscherven. Foto’s van de speelruimte: “Hier hebben ze een overvloed aan speelgoed, spelletjes en ook heel belangrijk: mensen die een beetje op ze letten. Want deze kinderen zijn zelf ook beschadigd”, zegt begeleider Jevhen Vasjtjenko. Een meisje met twee vrolijke staartjes is met een leeftijdgenootje aan het spelen. “Als het luchtalarm gaat, drukt ze haar oren dicht met haar handen, begint onbedaarlijk te huilen en is alleen nog maar te troosten door haar ouders”, zegt Vasjtjenko. “Op het oog zijn het allemaal blije onbezorgde kinderen, maar van binnen zitten ze vol angst. Hun ouders zijn vaak ook getraumatiseerd, ze kunnen zichzelf niet eens helpen, laat staan hun kinderen.” Vorig jaar april filmden journalisten van de persbureaus Reuters en AP wat ze aantroffen in Boetsja, nadat Russische troepen zich hadden teruggetrokken. Waarschuwing: de beelden kunnen al schokkend worden ervaren. In het centrum komt op gezette tijden een psycholoog langs die kinderen die dat nodig hebben kan behandelen, zoals Emil van 6. “Hij heeft een trauma”, zegt zijn moeder Svetlana zonder aarzeling. “Hij moet vaak huilen, om zijn opa en oma. En de hond van zijn opa en oma, want daar houdt hij ontzettend van. Die zitten nog in het oorlogsgebied. Hij eet slecht, hij slaapt slecht, soms is hij agressief en hij doet niets anders dan tekenen. Tanks, militaire voertuigen, de oorlog.” Haar hart breekt, als ze het vertelt. “Het probleem is dat hij alles weet. Als je hem hoort praten over de oorlog klinkt hij als een volwassene.” Svetlana heeft het zelf ook zwaar. Ze is alles kwijt. “Laatst zag ik beelden van de totale verwoesting in de regio waar wij vandaan komen, Emil vroeg waarom ik moest huilen. Hij probeert sterk te zijn, om mij op te vrolijken. Maar dit trauma raak ik nooit meer kwijt.” Unicef meldde gisteren dat sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zeker 438 Oekraïense kinderen om het leven zijn gekomen. Nog eens 842 kinderen raakten gewond. Daarbij hebben door de oorlog meer dan vijf miljoen kinderen niet of nauwelijks onderwijs gekregen. De kinderrechtenorganisatie zegt dat er geen enkel aspect van het leven van de Oekraïense kinderen is dat niet door het conflict beïnvloed wordt. Toch staat de geestelijke gezondheid voorop. “Kinderen hebben een einde aan deze oorlog en vrede nodig om hun kindertijd terug te krijgen, terug te keren naar een normaal leven en te beginnen met genezen en herstellen”, zegt Unicef-directeur Catherine Russell. Tot dat gebeurt, is het cruciaal dat de geestelijke gezondheid van kinderen prioriteit krijgt.”