Op dit moment zijn 150 Nederlandse militairen met Patriot-luchtafweersystemen vanaf de Limburgse Luitenant-generaal Bestkazerne onderweg naar Slowakije. Zij worden daar samen met Duitse troepen gestationeerd om “het NAVO-verdragsgebied en de bevolking te beschermen tegen eventuele inkomende raketten”, aldus defensie. Slowakije stuurt op zijn beurt S-300 luchtafweersystemen naar Oekraïne. En die lijken in functie erg op de Patriot-systemen. Dat wekt de suggestie van een simpel een-tweetje, waarbij Nederland Patriots levert aan Slowakije, in ruil waarvoor Slowakije luchtraketten doorschuift naar Oekraïne. Maar waar de Amerikaanse regering dat wel openlijk doet, is daar volgens Nederland in dit geval geen sprake van. Het ministerie van Defensie stelt dat het hier echt gaat om levering van wapensystemen op verzoek van de NAVO, aan de NAVO. “Dat staat los van het besluit van Slowakije om het S-300 luchtafweersysteem aan Oekraïne te leveren”, stelt een woordvoerder desgevraagd. “Ook als Slowakije besloot om dat niet te doen, zou Nederland met het Patriot-luchtverdedigingssysteem naar Slowakije gaan.” Dat Nederland wapensystemen of troepen levert aan de NAVO, net zoals ze dat vanaf vandaag in Slowakije gaat doen, is geen uitzondering: Frans Osinga, hoogleraar Oorlogstudies in Leiden en verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie, onderschrijft de verklaring van Defensie. “De levering van Nederlandse Patriots was al langer afgesproken, nog voordat duidelijk werd dat Slowakije de S-300 naar Oekraïne zou sturen.” Maar een dergelijke doorschuifruil bestaat wel degelijk. “Nu Slowakije zijn systemen levert aan Oekraïne, krijgen ze er namelijk Amerikaanse Patriots voor terug”, legt Osinga uit. De Verenigde Staten zijn daar transparant in. Vorige week publiceerde het Witte Huis een statement van president Biden, waarin hij zijn waardering uitspreekt naar de Slowaakse overheid. “Om deze overdracht mogelijk te maken en de veiligheid van Slowakije te waarborgen, zal de VS een Patriot-raketsysteem naar Slowakije verplaatsen”, viel er te lezen. Eerder liep zo’n beoogd een-tweetje schijnbaar op niets uit. Begin vorige maand deed de Poolse regering een voorstel: zij leveren hun gevechtsvliegtuigen van het type MiG-29 aan Oekraïne, in ruil voor Amerikaanse F-16’s. Het Witte Huis had geen bezwaar tegen het aanvullen van de Poolse luchtmacht als het land besloot vliegtuigen aan Oekraïne te leveren, maar zag wel wat logistieke hordes. Dagen later zei Pentagon-woordvoerder John Kirby dat gesprekken tussen de VS en Polen voortduurde, maar noemde hij het Poolse voorstel “niet houdbaar”. Dinsdag berichtten Amerikaanse media zoals The Washington Post en Politico dat er inmiddels wel plannen van het Pentagon zouden zijn om Mi-17 helikopters van Russische makelij te leveren aan Oekraïne. Dat zijn transporthelikopters, maar ze kunnen ook worden uitgerust met wapensystemen om bijvoorbeeld raketten af te vuren. Overigens kwam Fox News gisteren met het bericht dat dat plan volgens insiders van de baan zou zijn. Dat Nederland, direct of indirect, geen grote wapensystemen lijkt te leveren aan Oekraïne, wil overigens niet zeggen dat er helemaal geen Nederlands materieel die grens over gaat. Sinds het begin van de oorlog heeft Nederland bijgedragen aan de defensie van Oekraïne. Dat begon met lichtere wapens en middelen als scherpschuttersgeweren met munitie, gevechtshelmen, scherfvesten, radars en detectoren voor het opsporen van grondmijnen en zeemijnen. Later werden ook 200 Stinger-luchtdoelraketten naar het land gestuurd, net als 50 antitankwapens met 400 raketten. ‘Het is prettig om te kunnen zeggen, er is iets wat we kunnen doen’ Een van de 150 militairen die vanochtend vertrokken is Daan uit Budel. Het is zijn eerste missie. “Maar we hebben al wel de nodige oefeningen gedraaid. Het is spannend. Er komen toch gemengde gevoelens bij kijken. Het is iets waar je al die tijd voor getraind hebt”, zegt hij tegen Omroep Brabant. Daan is monteur en daarom verantwoordelijk voor de stroomvoorziening. “Als een raket geen stroom krijgt, dan is het mijn schuld, maar daar gaan we niet van uit, daar zijn we op geoefend.” De eenheid moet in Slowakije de oostgrens van het NAVO-grondgebied beschermen. “We zijn klaar om een raket neer te schieten als die in NAVO-luchtruim komt”, zegt hij. De beelden uit Oekraïne gaven voor hem een nieuwe betekenis aan de missie. “Het raakte me direct en dan is het prettig om te kunnen zeggen, er is iets wat we kunnen doen.”