De legendarische gamebeurs E3 (Electronic Entertainment Expo) in Los Angeles, decennialang een van de belangrijkste evenementen op het gebied van videogames, gaat dit jaar niet door. Dat heeft organisator ESA bekendgemaakt. Afgelopen jaren werd de beurs door corona al niet gehouden. In juni van dit jaar zou hij eindelijk weer georganiseerd worden, maar nu draait ‘economische tegenwind’ voor gamebedrijven de beurs de nek om, zegt directeur Stanley Pierre-Louis in een interview met Games Industry. “Zulke bedrijven denken nu extra goed na of ze wel veel geld willen steken in dure PR-evenementen”. Daarnaast gaan volgens Pierre-Louis gamebedrijven tegenwoordig anders om met de planning van hun games, waardoor een grote beurs in de zomer niet meer altijd logisch is. Gamemakers weten hun publiek steeds beter te bereiken via hun eigen online evenementen en sociale media, zegt hij. De E3 trok sinds 1995 tienduizenden insiders uit de gamewereld, vooral ontwikkelaars, winkelketens en journalisten. Zij kregen de nieuwste spelcomputers en videogames te zien, in meer of minder voltooide staat. Voor Alessandra van Otterlo, de Nederlandse hoofdredacteur van gamemagazine Control en organisator van evenementen voor Europese gamebedrijven, komt de annulering van E3 niet als een verrassing. Grote gamebedrijven als Sony, Microsoft en Nintendo hadden begin dit jaar al gezegd niet naar de beurs te komen, deze week voegden zich onder meer Sega en Ubisoft bij hen. “Toen werd de situatie voor E3 wel heel penibel.” Gamejournalist Len Maessen (NRC) zegt onomwonden: “Er kwam al bijna niemand meer” van de grote gamemakers. Hoe komt het dat ontwikkelaars hun interesse verloren? “E3 is van oorsprong een retail-beurs”, vertelt Van Otterlo. “Winkelketens kwamen daar in de zomer kijken welke games ze voor Kerst in de schappen zouden leggen. Maar inmiddels zijn games in een doosje niet meer zo populair, ze worden tegenwoordig vaker verkocht via internet.” Het gebruikelijke patroon van een beurs in de zomer en verkopen rond Kerst is daarmee ook op de schop gegaan, zegt ze. Daarnaast hadden gamemakers voorheen de pers veel meer nodig die afkwam op E3, vertelt Van Otterlo. “Je moest je nieuwe computer of game altijd onder de aandacht brengen via tussenpartijen, zoals tv-programma’s of tijdschriften. Wat zij bij persconferenties of via demonstraties te zien kregen op E3, deelden journalisten weer met hun publiek.” Door de opkomst van sociale media, online video en livestreams is dat minder belangrijk, zegt zij. “Gamemakers kunnen nu zelf hun eigen community opbouwen.” Gamejournalist Maessen vult aan: “De E3 stond altijd bekend als de plek waar grote games werden aangekondigd. Maar eind jaren ’10 merkte je al dat grote bedrijven hun eigen digitale showcases gingen houden”, groots aangekondigde online presentaties voor het algemene publiek. “Op die manier konden ze hun eigen ‘hype-moment’ kiezen.” De échte nekslag voor E3 is volgens Maessen en Van Otterlo de coronapandemie geweest. “Gamebeurzen met publiek konden ineens niet meer”, zegt Maessen, “maar de game-industrie ging gewoon door. De online showcases van grote gamemakers hebben toen echt een grote vlucht genomen.” Volgens Van Otterlo zijn tijdens de pandemie “oude routines” doorbroken in de game-industrie, en is E3 daar nu het slachtoffer van. “Zoals grote banken er achter kwamen dat personeel prima thuis kon werken, kwamen gamebedrijven er ook achter dat het anders kan: je hebt zo’n beurs niet nodig, je kunt prima zelf je publiek bereiken.” De ondergang van E3 zegt dan ook niets over de gezondheid van de game-industrie, benadrukt Van Otterlo. “Integendeel: gamemakers kunnen nu een groot publiek bereiken zonder miljoenen uit te geven aan een grote beurs.” De cijfers staven haar verhaal: de markt voor videogames groeide sinds 2015 constant, met alleen een dipje vorig jaar door onder meer de oorlog in Oekraïne en een chip-tekort. In 2022 werd er wereldwijd voor zo’n 188 miljard dollar verkocht. De enige reden voor spijt over het verdwijnen van de beurs is een sentimentele, zegt zij. “Het was altijd wel een mooi moment van het jaar: met belangrijke persconferenties en aankondigingen van grote nieuwe games. Dat leverde wel een bijzondere sfeer op.” Bovendien leverde het voor de pers ook een bredere blik op, vult Maessen aan: “Als journalist ging je eerst bij de grote bedrijven kijken, maar daarna nam je ook een kijkje bij de kleinere games.” Toch zullen ook die kleinere game-makers het wel overleven, zegt zij: “Ook zijn kunnen nu online hun publiek bereiken.” Zo zag de E3-beurs er de afgelopen jaren uit: