Het is een teleurstellend scenario voor veel vluchtelingen: je hebt in je thuisland een hoge opleiding gedaan, maar komt als vluchteling in Nederland enkel aan de bak aan de lopende band of in de kassen. Gemeenten proberen dat te voorkomen en willen de duizenden Oekraïense vluchtelingen helpen aan passend werk. Zo ook in Amstelveen. Die gemeente is twee weken geleden begonnen met een programma om Oekraïners op de juiste werkplekken te krijgen. Ze worden dan uitgebreid geïnterviewd, zegt PvdA-wethouder Marijn van Ballegooijen in het NOS Radio 1 Journaal. “We willen weten wie we voor ons hebben, wat voor opleiding ze hebben gedaan, wat ze in Oekraïne voor werk hebben gedaan en waar hun passie ligt, om echt te kijken wat voor werk bij iemand past.” Inmiddels zijn er op die manier negentig mensen benaderd, van wie een handjevol al aan de slag is. En hun achtergrond is heel verschillend, zegt Van Ballegooijen. “We hebben tandartsen, mensen uit de ict en finance. We hebben zelfs twee modellen doorgestuurd naar een modellenbureau.” Een van de mensen die via het project aan een baan is gekomen is de 23-jarige Sasha Sjvets. Zij vluchtte uit Odessa naar Nederland en werkt nu als tolk voor de gemeente Amstelveen. Dat sluit aan op haar carrière: in haar thuisland was ze freelance vertaler en tekstschrijver. Ze helpt landgenoten die geen Engels spreken met hun sollicitatiegesprekken bij de gemeente: Sjvets vindt het heel belangrijk om hier een baan te hebben. “Zo kan ik onafhankelijker zijn en heb ik ook nog de mogelijkheid om Oekraïners te helpen. Bovendien: als je werkt, heb je niet veel tijd meer om je zorgen te maken over de situatie thuis of om te huilen. Dus dat helpt me wel echt.” Hoe groot de inzet ook is bij de gemeenten, toch stuiten ze op enkele lastige hordes. Zo is de taal soms een grote barrière, ondanks de hulp van tolken als Sjvets. Een deel van de vluchtelingen spreekt Engels en een ander deel niet, wat het moeilijk maakt om voor iedereen een baan op maat te vinden. Het diploma speelt in sommige sectoren ook een belemmerende rol, legt wethouder Van Ballegooijen uit. “Met beroepen als ict en finance speelt dat minder, maar in de medische sector is dat wel een groter probleem.” Daar is een tussenoplossing voor gevonden. “Sommigen functioneren als medisch vertaler om de huisarts te assisteren. Als vertaler kunnen ze toch in de buurt van hun oorspronkelijke beroep aan de slag en vervullen ze een belangrijke rol.” Om ze goed te kunnen bijstaan, hebben veel gemeenten zelf vacaturebanken in handen, die ook voor andere inwoners kunnen worden geraadpleegd. “Als we niet in onze kaartenbak hebben wat iemand nodig heeft, gaan we actief werkgevers bellen. We merken ook dat zij ons bellen om te melden dat ze vacatures hebben.” Het gaat dan bijvoorbeeld om de toerisme-, zorg- en logistieke sector, “maar we zitten naast Aalsmeer, dus er is ook werk in de bloemen”. De meeste mensen die aan de slag kunnen, krijgen een tijdelijk contract, vaak voor zes maanden. De gemeente zegt erop toe te zien dat ze eerlijke contracten krijgen met dezelfde arbeidsvoorwaarden als Nederlanders, zodat er geen uitbuiting plaatsvindt. Sasha Sjvets is in elk geval te spreken over de gang van zaken. “Ik had niet verwacht dat het zo fijn zou zijn. De mensen hier zijn erg warm en lief. Ze begrijpen de situatie in mijn land en delen mijn pijn. Ze helpen op alle mogelijke manieren.”