Vijf Zeeuwse gemeenteraden rond de Westerschelde blijven aandringen op een bevolkingsonderzoek naar pfas. Ruim voor de verkiezingen hadden ze zich in moties al uitgesproken voor zo’n onderzoek. Dat is na de verkiezingen in maart niet veranderd, komt naar voren in onderzoek van Omroep Zeeland en de NOS. In Zeeland ontstond vorig jaar zomer onrust over de mogelijke aanwezigheid van pfas in de Westerschelde. Dat was nadat aan het licht was gekomen dat chemieconcern 3M in het Belgische Zwijndrecht, vlak bij Antwerpen, jarenlang pfas heeft geloosd in de Schelde. Ook de grond in de omgeving van de fabriek is vervuild. Inmiddels is er bloedonderzoek gedaan onder de inwoners van Zwijndrecht. Bij een aantal mensen is een veel te hoge concentratie pfas vastgesteld; er volgt nu nieuw onderzoek. Wat is pfas? Pfas is een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. De afkorting pfas staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Er zijn ongeveer 5000 verschillende soorten. De stoffen zijn geliefd in de industrie omdat ze hittebestendig en vocht-, vet- en vuilafstotend zijn. Ze worden onder meer gebruikt in waterafstotende kleding, blusschuim en cosmetica. Ze zijn slecht voor het milieu, nauwelijks afbreekbaar en een aantal types is bij langdurige blootstelling kankerverwekkend. Willy Wiskerke (73) uit Krabbendijke is bezorgd over de aanwezigheid van pfas in de Westerschelde. Ze eet geen vis meer uit het oostelijke deel van de rivier. Samen met vijf andere vrouwen wil ze een handtekeningenactie starten om meer aandacht te vragen voor het gevaar van pfas en ze pleit voor een bevolkingsonderzoek: “Ook hier zijn veel mensen die zeggen: kan ik nog wel garnalen eten? Kan ik nog wel zeegroenten snijden? Wij zeggen, meten is weten.” De gemeenteraden van Borsele, Kapelle, Reimerswaal, Hulst en Sluis willen dat er snel stappen worden gezet door een gezondheidsonderzoek te houden onder de bevolking rond de Westerschelde. Raadslid Merten Broekaart van Algemeen Belang Groot Hulst: “We weten dat er een probleem is, maar we weten niet wat de gevolgen zijn voor de volksgezondheid.” Dat vindt ook Marjolein Sinke-Oele (PvdA) uit Reimerswaal: “Ik maak me zorgen over de veiligheid van het water van de Schelde. Inwoners moeten snel weten waar we aan toe zijn.” Weten waarom pfas de bouw- en baggerwereld op zijn kop zet? Kijk deze video: GGD Zeeland vindt het nog te vroeg en wil wachten op de uitkomst van een voedselveiligheidsonderzoek door het RIVM. Het onderzoeksinstituut bekijkt in welke mate pfas wordt teruggevonden in garnalen, vis en zeegroenten die uit de Westerschelde komen. Het rapport wordt over een paar weken verwacht. “Dan kan beter bepaald worden hoe zinvol een bevolkingsonderzoek is en hoe het kan worden uitgevoerd”, zegt de GGD. Jacob de Boer, hoogleraar milieutechnologie en toxicologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam pleit voor een brede steekproef onder de bevolking. “Je neemt bij hen bloed af om te bepalen hoe hoog het pfas-gehalte is. Zo’n onderzoek is relatief goedkoop en daarmee vang je alle belangrijke pfas-stoffen. Het geeft een goede indicatie.” “Een bevolkingsonderzoek vindt hij nu wel een heel groot wapen. Overigens relativeert De Boer enigszins het gezondheidsrisico door de Westerschelde. “Als je van dat water afblijft, dus er niet in zwemt en geen vis of garnalen eet, kun je pfas bijna niet binnenkrijgen.” In België ligt dat volgens hem anders. “Daar wonen de mensen rond de fabriek van 3M. De pfas is daar door de schoorsteen in de lucht gekomen en neergeslagen in een straal van zo’n vijf kilometer. De tuinen zijn er vervuild, bewoners kunnen niet uit de tuin eten en kinderen moeten er niet spelen.” Voor Zeeland is het een beetje de vraag hoe ernstig de vervuiling via het water is, zegt de VU-hoogleraar. Hij vindt daarom dat bij een steekproef ook gekeken moet worden naar mogelijke vervuiling door de lucht, niet alleen in Zeeland, maar ook in het zuidwestelijke deel van Noord-Brabant. Tegenstanders van het onderwater zetten van de Hertogin Hedwigepolder zien in pfas een argument om de ontpoldering tegen te houden. Dan zou immers een schoon gebied vervuild worden met chemicaliën. Daarom is vorige week bij de Raad van State namens de voormalige eigenaar een verzoek ingediend om de werkzaamheden voorlopig stil te leggen.