Groningen wil de komende decennia minstens 30 miljard euro als compensatie voor de jarenlange gaswinning. Het geld moet onder meer naar leefbaarheid, sociale samenhang en het aardgasvrij maken van alle woningen in de provincie. Het bedrag staat in een voorstel aan het kabinet. Het eisenpakket is opgesteld door de provincie Groningen, tien ‘aardbevingsgemeenten’ en twee waterschappen. De parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen oordeelde vorige maand in haar eindrapport dat Nederland een ereschuld heeft aan Groningen. “De belangen van Groningers zijn structureel genegeerd bij gaswinning”, luidde de hoofdconclusie. Groningen voorzag Nederland ruim zestig jaar lang van goedkoop aardgas, terwijl slechts 1 procent van de opbrengsten in die provincie terechtkwam. De Staat heeft er ruim 360 miljard euro aan verdiend, liet de commissie berekenen. Groningse bestuurders en belangenorganisaties vinden het daarom de hoogste tijd dat er iets terug wordt gedaan, los van het herstel van de schade aan huizen en cultureel erfgoed. Bij het voorstel dat ze hebben gemaakt, ligt de nadruk op de aanpak van de structurele armoede en de hoge werkloosheid in het gebied. Ook moet de jeugd meer ontwikkelingskansen krijgen en moet het aantal voorzieningen voor ouderen omhoog. De helft van de 30 miljard euro wil Groningen besteden aan leefbaarheid en sociale cohesie. Om alle woningen in de provincie in 2035 aardgasvrij te maken is 7,5 miljard euro nodig. Voor een investeringsfonds moet nog eens 5 miljard euro komen. “Wij vinden dat we hele beschaafde eisen stellen”, zegt commissaris van de koning René Paas. “30 miljard euro is veel geld, maar het hoeft niet morgen klaar. Als je onze verlangens afzet tegen de omvang van de rijksbegroting dan is dat prima op te brengen.” Hij zegt dat heel veel mensen “een tik” hebben gekregen van de gevolgen van de gaswinning. “Dat is een belangrijk deel van de ereschuld en die moet worden ingelost. Wat we vragen van de staat is een betrokkenheid die ten minste een generatie duurt”, zegt Paas, verwijzend naar de looptijd van de compensatie. De commissaris van de koning gaat er niet van uit dat de eisen zonder meer worden ingewilligd. “We hebben in het verleden nooit iets cadeau gekregen van de staat, dus we bereiden ons voor op intensieve gesprekken, waarvan de afloop nog niet vaststaat.” Het pakket is maandag voorgelegd aan premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) tijdens hun bezoek aan het aardbevingsgebied. Het kabinet heeft nog niet officieel gereageerd op de enquête. Die reactie is volgens Vijlbrief ook niet voor mei te verwachten. Wel besloot het kabinet vandaag dat met onmiddellijke ingang zes van de resterende elf productielocaties worden gesloten. De overige vijf blijven op de waakvlam. Bekijk hier hoe het Gronings gas de schatkist veel geld opleverde maar voor inwoners van Groningen een last bleek: