Groenten- en peulvruchtenbedrijf HAK gaat de productie vanaf januari zes weken stilleggen. Met de huidige energieprijzen is het niet haalbaar om in de winter door te produceren, zegt de conservenfabrikant, die als marktleider vooral bekend is van de glazen potten appelmoes, doperwten en bruine bonen. “Het is niet alleen de hoge prijs, maar ook de onzekerheid, zegt directeur Timo Hoogeboom. “Vandaag is het twee euro voor een kuub gas, het is ook wel eens drie euro geweest. Wat het in januari of februari zal zijn weten we niet. Dus om het zekere voor het onzekere te nemen blijven we dan dicht.” HAK verwacht dat producten duurder zullen worden, maar er zullen wel conserven in de schappen blijven liggen, zegt het bedrijf. Ze plannen de pauze namelijk in als het oogstseizoen al voorbij is. Producten als peulvruchten zijn flexibeler te plannen, aldus HAK, en het bedrijf heeft nog een voorraad voor onverwachte omstandigheden. HAK haalt in het oogstseizoen groente van de akkers en weckt ze dan in glazen potten om ze houdbaar te maken. De verhitting die nodig is voor dat weckproces kost veel energie. Ook zijn de glazen potten die het bedrijf gebruikt duurder door de gestegen kosten voor energie. Het bedrijf verwacht dus wel dat hun prijzen zullen blijven stijgen. “Onze appelmoes is al zo’n 20 cent duurder geworden. Als de energieprijzen zo hoog blijven, moet je denken dat producten in de hele breedte 30 procent duurder worden.” Bij een pot appelmoes van 1,80 euro wordt die dan al snel zo’n 2,20-2,30 euro, denkt Hoogeboom. “Het verschilt enorm per product in hoeverre je gestegen kosten kan doorberekenen aan de klant”, vertelt Rob Morren, voedseleconoom bij ABN Amro. Dat hangt bijvoorbeeld af van hoe zeer klanten bepaalde producten verwachten in de supermarkt en of er veel alternatieven zijn. “Voor Hak zijn die er. Je kan verse groente kopen, diepvriesgroente of conserven van een ander merk”, vervolgt Morren. Als het niet meer lukt om de hogere energieprijzen aan de consumenten door te belasten, kan uiteindelijk ook de beschikbaarheid van producten in het gedrang komen. “Als bedrijven maandenlang moeten verkopen onder de kostprijs, dan gaat het fout.” Voor HAK verwacht hij voorlopig nog geen lege schappen. “Maar voor de keten sluit ik het niet uit, met name in januari, februari en maart.” Een tijdelijk energieplafond voor bedrijven zou kunnen helpen, denkt de HAK-directeur. “Bedrijven zullen eerst kijken hoe ze de kosten zelf kunnen opvangen maar als dat niet meer kan, zullen ze moeten afschalen”, bevestigt voedseleconoom Morren. “Ik verwacht dat dit breder zal gebeuren.” Baltussen Konservenfabriek, een ander groenteconservenbedrijf, heeft geen plannen zijn productie stil te leggen. Wel vragen ze om meer flexibiliteit in de contracten met de supermarkten, nu energieprijzen zo onvoorspelbaar zijn.