Na vijftien jaar komt er een einde aan de bekende jeugdserie Spangas. Vanavond is de allerlaatste aflevering van de tv-serie te zien op NPO 3. De dramaserie bracht gevoelige maatschappelijke thema’s tot leven voor jongeren. Er werd aandacht besteed aan thema’s als psychische problemen, rouw, armoede en lhbti. De personages waren divers in de breedste zin: zo kwamen er een kankerpatiënt, een geadopteerd meisje met twee vaders en een vluchteling uit Syrië als personages langs. De serie van KRO-NCRV volgt het dagelijkse leven van tien scholieren, eerst op het Spangalis College, daarna op Spangas: de Campus. De leukste middelbare school van Nederland, zo was het idee van de makers. ‘Samen staan we sterker dan alleen, allemaal zo anders maar toch één’ wordt jarenlang gezongen in de leader van de serie, een boodschap die steeds terugkomt. “Het idee van de serie was om te laten zien wat voor problemen er zijn onder jongeren, met het idee dat je niet de enige bent”, zegt Jasper Gottlieb, die vanaf de start vier seizoenen lang samen met zijn tweelingbroer in de serie speelde. “Wat ik er goed aan vond, is dat het niet zo moraliserend was”, zegt Gottlieb. Volgens hem waren de thema’s een aanmoediging om met elkaar het gesprek aan te gaan. Isabelle (14) uit Leiden zit in de derde klas van het vmbo en is groot fan van de dramaserie. “Er gebeurt elke keer wat nieuws, waardoor ik door wil blijven kijken.” Ze vindt het jammer dat het programma, dat ze zes seizoenen lang gevolgd heeft, nu stopt. De scholier vindt het mooi dat er veel diverse acteurs en personages in de serie spelen. “Dat zie je niet in andere series. Zoals Leslie, die non-binair is, en Caro, een transgender persoon.” Ook in het echte leven zijn de acteurs trans en non-binair. Haar favoriete personage is Noor, een van de hoofdpersonages, waarin ze zichzelf herkent. “Noor is bi. Ik weet soms zelf ook niet of ik op jongens of op meisjes val”, zegt Isabelle. Transpersonen voelen zich niet thuis in het geslacht dat bij de geboorte is vastgesteld. Een non-binair iemand herkent zich niet in de categorieën man en vrouw en voelt zich beter bij een andere, niet-binaire, genderidentiteit. Ook toen de serie vijftien jaar geleden begon, hadden de acteurs diverse culturele achtergronden en kwamen er maatschappelijke thema’s aan bod, zoals worstelen met een eetstoornis of seksuele geaardheid. Het personage Flip, gespeeld door Gottlieb, kwam uit de kast en gaf in de serie de eerste kus als jongen aan een andere jongen. “Ik vond het een goed verhaal om te vertellen”, zegt Gottlieb. In de loop van de tijd kreeg hij er meer moeite mee door de vele negatieve reacties. “Een heleboel mensen vonden het raar dat er een homo in de serie zat. Ik werd uitgescholden, bespuugd, achternagezeten”, vertelt Gottlieb. Volgens de acteur toont dit aan hoe belangrijk het was om zo’n personage in de serie te schrijven. Vorige week keken fans al naar de laatste aflevering. Het NOS Jeugdjournaal was daarbij: Niet alleen jongeren, ook ouders en ouderen kijken graag naar de jeugdserie. Cor (73) uit Weert is fan van het eerste uur en heeft in vijftien jaar geen aflevering gemist. “Ik kijk veel series en jeugdseries”, vertelt hij. “Ik heb bewondering voor de aanstormende acteurs in de serie en vind dat die knappe verhaallijnen heeft.” In de loop van de jaren is de serie volwassener geworden, vindt Cor. Hij noemt de dood van een scholier in de serie, wat hij aangrijpend vond. “Ik kan me op mijn leeftijd natuurlijk niet helemaal verplaatsen in de leefwereld van de jeugd, maar ik vond het boeiend genoeg om al die jaren te blijven kijken.” De eerste seizoenen van Spangas waren razend populair, voornamelijk onder jonge tieners. De serie viel meermaals in de prijzen en kreeg onder meer de Gouden Stuiver voor het beste programma. De dalende kijkcijfers van de afgelopen jaren waren een reden voor de omroep om ermee te stoppen. Vroeger keek Isabelle de jeugdserie samen met vriendinnen, maar ook in haar omgeving kijken steeds minder mensen. Zij zit nog wel elke avond net voor zessen voor de televisie om Spangas te kijken. “Ik vind het best wel raar, omdat ik niet weet wat ik in die tijd moet gaan doen.” Na vanavond gaat ze op zoek naar een nieuwe serie. “Maar ik heb nog niks vergelijkbaars gevonden.”