Nederland is zó snel door de hoeveelheid CO2 heen die het nog mag uitstoten, dat het ook CO2 uit de lucht zal moeten halen. Maar Nederland heeft hiervoor maar beperkte mogelijkheden en dus moeten overheden en bedrijven zich daarmee niet rijk rekenen. Dat zeggen klimaatexperts tegen de NOS. De vergelijking met de stikstof-discussie dringt zich op, zeggen ze. Want ook daarbij is lang vertrouwd op compensatie van te veel stikstofuitstoot in de toekomst. Met het huidige niveau van de wereldwijde uitstoot, is 1,5 graad opwarming binnen negen jaar bereikt. Alom wordt die 1,5 graad als belangrijke grens gezien, omdat de klimaateffecten daarboven naar alle waarschijnlijkheid flink ernstiger worden. Om te voorkomen dat die grens overschreden wordt, moet de uitstoot vanaf nu elk jaar fors naar beneden, om rond 2040 op nul uit te komen. Niet alleen in Nederland, maar ook in landen als China en India. Omdat de wereld tot nu toe te traag is met uitstootreductie, wordt er in vrijwel alle klimaatscenario’s ook gerekend op technieken waarmee in de toekomst CO2 uit de lucht wordt gehaald. Daarmee krijgt de wereld 10 tot 15 jaar extra de tijd, tot 2050-2055. Dat blijkt ook uit het recente rapport van het VN-Klimaatpanel IPCC. Maar op Nederlands grondgebied bestaan maar weinig mogelijkheden. Op de High Tech Campus in Eindhoven experimenteert een bedrijf met een machine die CO2 uit de lucht filtert: Er zijn verschillende methodes om CO2 uit de lucht te halen. Zo wordt het aanplanten van extra bos als goede klimaatmaatregel gezien. Een tweede optie is het telen van speciale ‘energiegewassen’, die CO2 gebruiken om te groeien en daarna worden opgestookt in een elektriciteitscentrale. De CO2 wordt daarbij afgevangen en onder de grond opgeslagen. Het resultaat in de lucht wordt daardoor negatief, waardoor dit ook wel ‘negatieve emissies’ worden genoemd. Een derde mogelijkheid is het direct verwijderen van CO2 uit de lucht met een installatie. Die bestaat al, maar het lukt nog nergens om dit op grote schaal in te zetten. Ook de andere opties staan nog in de kinderschoenen, omdat er (nog) geen businesscase voor is. Waarom ze dan toch in alle klimaatscenario’s zitten? Onderzoeker Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en Universiteit Utrecht zegt dat ervan wordt uitgegaan dat de technieken binnen enkele decennia toch beschikbaar komen, en ze zijn broodnodig. “We proberen te kijken hoe we die 1,5 graad toch nog kunnen bereiken. We verkennen daarvoor allerlei paden, ook paden waarin we fors uitgaan van gedragsverandering: bijvoorbeeld minder vliegen, minder vlees eten of meer energiebesparing. Maar zelfs als we al die puzzelstukjes op tafel leggen, dan is er nog een puzzelstukje nodig waarmee CO2 uit de lucht wordt gehaald.” Wat maakt een graadje meer of minder opwarming eigenlijk uit? Dat zie je in deze video: Maar binnen Nederland zijn de mogelijkheden beperkt, waarschuwt Cor Leguijt van adviesbureau CE Delft. Hij onderzocht vorig jaar hoeveel CO2 Nederland nog mag uitstoten, en of nieuwe gaswinning op de Noordzee daar nog wel bij past. Een antwoord op die laatste vraag is moeilijk te geven, zegt hij. Wel werd in het onderzoek duidelijk dat Nederland maar weinig opties heeft om eenmaal uitgestoten CO2 weer terug te halen. “Er is al snel te weinig ruimte, voor bijvoorbeeld de aanplant van nieuwe bossen. Of het is in strijd met doelen van biodiversiteit, of voedselproductie”, zegt Leguijt. Welke potentie er binnen Nederland bestaat voor negatieve CO2-emissies, is eerder onderzocht door PBL. Technisch gezien is het potentieel 150 megaton CO2 per jaar, maar het “realistische potentieel” is veel kleiner: 13 megaton in 2030 en 34 megaton in 2050. Leguijt: “Omdat dit dus maar beperkt inzetbaar is, zou Nederland eigenlijk de CO2-uitstoot sneller naar nul moeten reduceren dan het nu van plan is.” Ook Van Vuuren vindt het vooral belangrijk dat de uitstoot zo snel mogelijk daalt. De techniek om CO2 alsnog uit de lucht te halen, mag dat niet vertragen. Want dan is het dweilen met de kraan open, zegt hij. De vergelijking met stikstof dringt zich op. “Als je dit zou gebruiken als excuus om niet alsnog zo snel mogelijk de uitstoot van fossiele brandstoffen terug te dringen, dan breng je jezelf in een onmogelijke situatie, zoals we ook al hebben gedaan rond stikstof.”