Mensenrechtenactivist Klaas de Jonge, die in de jaren 80 met zijn strijd tegen apartheid eigenhandig de toch al slechte betrekkingen tussen Nederland en Zuid-Afrika op scherp zette, is overleden. Hij was 85 jaar en leed al jaren aan uitgezaaide prostaatkanker. Afgelopen woensdag nam hij afscheid van zijn vrienden, familie en andere naasten, meldt NRC. De Nederlandse antropoloog raakte bij de apartheidsstrijd betrokken in Maputo, de hoofdstad van het onafhankelijke Mozambique, waar ook veel leden van de Zuid-Afrikaanse bevrijdingsbeweging ANC woonden. Daar leerden hij en zijn vrouw Hélène Passtoors ANC-prominenten Ruth First en Joe Slovo kennen. Na de moord op First door de Zuid-Afrikaanse geheime dienst, voegde het echtpaar zich bij de strijd. Ze gingen smokkelen voor het ANC. Bekijk hier een terugblik op de acties van Klaas de Jonge: In 1985 liep De Jonge tegen de lamp, met een auto vol wapens en explosieven voor het ANC. Toen hij de politie na zijn arrestatie moest laten zien waar een aanslag ophanden zou zijn, wist hij de Nederlandse ambassade in Pretoria in te vluchten. Hoewel de politie hem naar buiten sleepte, stond Nederland op zijn strepen: hij moest vanuit zijn politiecel teruggebracht worden naar de ambassade, die immers diplomatieke onschendbaarheid geniet. Daar bleef hij maanden. Vanuit zijn kamer draaide De Jonge met open raam op luid volume de hit Free Nelson Mandela, tekende zijn biograaf en Volkskrant-correspondent Jenne Jan Holtland op. De Jonge kwam in 1987, na een diplomatieke rel van 26 maanden, vrij bij een ingewikkelde gevangenenruil. Hoewel hij inmiddels op vrije voeten was, bleef de zaak hem achtervolgen. Althans, zo vermoedde hij. In 1988 werd De Jonge in Nijmegen vergiftigd, waarschijnlijk toen hij een jas had aangetrokken die was ingesmeerd met gif. Het kostte hem zijn rechteroog en hoewel de zaak nooit werd opgehelderd, bleef het vermoeden dat de Zuid-Afrikaanse geheime dienst verantwoordelijk was geweest. In de jaren die volgden, werd hij actief voor de anti-apartheidsbeweging in Nederland. Na de afschaffing van de apartheid deed hij onder meer onderzoek voor de Zuid-Afrikaanse Waarheids- en Verzoeningscommissie en kwam hij te werken voor meerdere ngo’s, waaronder Penal Reform International, dat zich inzette voor rechtsvinding na de genocide in Rwanda.