De westerse sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne beginnen pijn te doen in de portemonnee van inwoners van de Russische exclave Kaliningrad. Het afgelegen stukje land is erg afhankelijk van handel met EU-buurlanden, waardoor de prijzen explosief zijn gestegen, blijkt uit gesprekken met inwoners. “Echt alles is duurder geworden: voedsel, diensten, auto-onderdelen. Iedereen komt in de problemen!”, vertelt Viktor vol woede via Telegram. Hij heeft net twee grote aankopen moeten doen, waardoor hij flink moest interen op zijn spaarrekening. “Ik had een nieuwe wasmachine, die was 50 procent duurder dan een paar maanden geleden. En zomerbanden waren dit jaar ook 50 procent duurder.” Met name het laatste EU-sanctiepakket doet de exclave pijn. Russische en Belarussische transportbedrijven mogen daardoor geen gebruik meer maken van EU-wegen, met uitzondering van levensmiddelen en medicijnen. Andere producten moeten voortaan via de lucht of zee worden geïmporteerd. Dat stuwt de prijzen omhoog, evenals de lange lijst met exportbeperkingen. Kaliningrad wordt sinds 2004 omringd door EU-lidstaten Polen en Litouwen: “Ik ben geen econoom, maar ik zie dat sommige producten in korte tijd twee of drie keer zo duur zijn geworden”, vertelt Dimitri, een ondernemer die, net als de andere sprekers, anoniem wil blijven. De prijzen zijn bovendien forser gestegen dan in andere delen van Rusland. Zo meldt een oppositienieuwskanaal op Telegram dat een zak cement zo’n drie keer duurder is in Kaliningrad dan in Moskou. Journalisten van de lokale nieuwssite Novy Kaliningrad kopen maandelijks bij de drie belangrijkste supermarktketens in de regio dezelfde producten. Hetzelfde boodschappenmandje is nu aanzienlijk duurder dan acht maanden geleden, toen de roebel ongeveer even veel waard was als nu (100 roebel is grofweg 1,15 euro). Het gemiddelde inkomen ligt onder de 400 euro. Met name geïmporteerde producten zijn fors duurder geworden: Veel buitenlandse merken zijn helemaal niet verkrijgbaar, vertelt Kirill Skripkin. “Ze zullen via een omweg nog wel in de winkels belanden, maar dan wel voor een heel hoge prijs.” Voor Dimitri, die als ondernemer afhankelijk is van import uit Litouwen, Polen en Duitsland, is dat een flinke tegenvaller. “Ik moet nu producten uit China of Turkije halen, maar de kwaliteit daarvan is veel lager.” Kaliningrad kent een lang verleden als de Duitstalige, Pruisische stad Königsberg. De Hanzestad floreerde door de strategische ligging aan de Oostzee. Onder meer de wereldberoemde filosofen Immanuel Kant en Hannah Arendt woonden in de universiteitsstad. Na hevige gevechten tijdens de Tweede Wereldoorlog viel de stad in handen van de Sovjets, die de stad omdoopten in Kaliningrad, vernoemd naar een Sovjetpoliticus die overigens geen enkele relatie met de stad had. Het verwoeste historische centrum werd volgens Sovjet-idealen herbouwd, De Duitse bevolking werd verjaagd, Russische inwoners werden aangemoedigd in de stad te gaan wonen. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie bleef Kaliningrad Russisch, maar werd het gebied afgescheiden van de rest van het land door de onafhankelijkheid van de voormalige Sovjetrepublieken Belarus en Litouwen. Kaliningrad was lange tijd een veelbelovende economische regio. De lage arbeidskosten, versoepelde visumregels en nabijheid tot de EU trokken veel investeerders en westerse bedrijven. Economen verwachten daarom dat de economische schade op lange termijn in Kaliningrad veel groter zal zijn dan in andere regio’s van Rusland, die letterlijk verder afstaan van Europa. De inkomsten uit toerisme, een pijler onder de Kaliningradse economie, zijn al verdampt. Ook van de belangrijke auto-industrie is weinig over: na General Motors heeft ook BMW de productie in Kaliningrad stilgelegd. De Duitse autogigant assembleerde er vorig jaar nog 12.000 voertuigen. Een van de trekpleisters voor het toerisme: De inwoners in Kaliningrad met wie de NOS sprak, verwachten niet dat de prijzen snel zullen dalen. “De stijging zal wel afvlakken, maar we moeten wennen aan de nieuwe situatie”, schrijft Dmitri Svarovsky. “Ik hoop dat alles normaal wordt als de ‘oorlog’ in Oekraïne voorbij is.” Skripkin is pessimistischer: “Door prijsregulering wordt de stijging geremd en blijft de roebel overeind, maar dat is niet voor altijd vol te houden.” Ook ondernemer Dimitri ziet de toekomst somber in: “Ik vrees voor een nieuw IJzeren Gordijn. Dat is jammer, want ik ging altijd graag weekendjes weg naar de EU.”