Lange wachttijden, duurder vervoer: het is een déjà-vu van de eerste coronamaanden. De handel met China viel stil. Maar met het nieuwe zero-covidbeleid en lockdowns, haperen fabrieken en het scheep- en het vrachtverkeer weer. En die gevolgen zijn ook hier te voelen. “Je vraagt je af: wanneer wordt het weer normaal?” Vanuit zijn kantoor ziet Onno de Jong een groot Rotterdams winkelcentrum. Hij is adviseur transport bij adviesbureau Ecorys. “Retailers zitten hier niet met lege schappen, maar het wordt wel een stuk duurder mede door de hoge transportkosten.” Hij heeft het over de gevolgen van de strenge lockdowns in steden als Shanghai. Bewoners zitten vast in hun huizen of besmettingskampen. Een einde is nog niet in zicht. Met als gevolg: vastgelopen vrachtverkeer en schepen die weinig af- en aanvaren. “De havens zijn open: werknemers worden extra gecontroleerd. Maar het grote probleem in Shanghai is dat een deel van de fabrieken is gesloten. En daarbovenop is er ook nog een gebrek aan chauffeurs, waardoor er minder naar de schepen wordt toegebracht”, zegt De Jong. Hij blikt terug op twee jaar geleden, toen corona begon. “Na covid kwam de oorlog in Oekraïne. En daar overheen nu deze covid-opleving met streng beleid. Nu is de supply chain van de wereld nog steeds niet normaal, je vraagt je af wanneer dat gebeurt.” De toenemende opstopping in Chinese havens leidt tot problemen in de wereldwijde ketens. Maar het is wel minder erg dan in de eerste fase van de lockdowns, zegt ING sector-econoom Rico Luman. “Al doet het wel nog een schep bovenop de chaos die er al was.” Zo neemt de reistijd van containers van China naar Europa, met daarin bijvoorbeeld elektronica of speelgoed, toe. Inmiddels duurt het zo’n 118 dagen, dus bijna vier maanden, voor een zending vanaf de fabriek via containerschip de havens op ons continent verlaat op weg naar de klant. Ter vergelijking: voor de pandemie doorgaans was dit maximaal zes of zeven weken. Volgens ING Research is er sprake van een recordaantal schepen dat vastligt in de haven van Shanghai: Het duurt volgens Luman waarschijnlijk nog een paar weken voordat de effecten daadwerkelijk zichtbaar zijn in Europa. “Wat scheelt is dat de groei van de handel de afgelopen tijd terugliep door minder sterke consumentenvraag en dat inkopers langer vooruitplannen. Dan komt ook de klap minder hard aan.” De sluiting van productielocaties zorgt voor enige verlichting voor de verwerkingsachterstanden in de haven, zegt Luman. “Maar voor producten die nog gemaakt moeten worden, betekent het natuurlijk dat het langer duurt. En dat kunnen importerende bedrijven en de consument gaan merken.” Vanwege de reistijd, zoeken bedrijven naar alternatieven. Voorheen keken ze naar de trein of het vliegtuig, nu is dat geen optie. Zowel trein- als vliegverkeer door Rusland wordt gemeden door de oorlog. Een omleiding is lastig, vliegen is bovendien erg duur. Volgens de deskundigen hebben ondernemers wel wat geleerd van de coronacrisis en hun afhankelijkheid van China. “Ze bestellen sindsdien grotere voorraden en zijn er op tijd bij. Dat moet ook wel, al kleven er ook risico’s aan als de voorraad niet wordt gekocht.” Bedrijven riepen tijdens de hoogtijdagen van de pandemie dat zij hun productielocaties dichter bij huis wilden halen. Maar volgens Luman en De Jong is dat vooral gebleven bij een ‘roep’. “Je ziet dat dit weinig is gebeurd, ook omdat het niet eenvoudig is.”