Nu het Russische leger zich heeft teruggetrokken uit Noord-Oekraïne, wordt geleidelijk steeds meer duidelijk wat er zich heeft afgespeeld. Journalisten, maar ook onderzoekers van justitie, stuiten in het gebied op getuigenissen. NOS-journalist Roel Pauw sprak Volodymyr, die zegt dat hij twee weken door de Russen gevangen is gehouden. Zijn verhaal is niet volledig te verifiëren, maar komt overeen met getuigenissen uit de regio over Oekraïense burgers die door de Russen zijn opgepakt, gevangengehouden, gekneveld of gedood. “Geen vragen stellen als je wilt blijven leven”, krijgt Volodymyr naar eigen zeggen te horen als hij gevangen wordt genomen door Russische militairen. Vijftien dagen lang zit hij samen met elf andere Oekraïense mannen geboeid in een kelder. Eten is er nauwelijks en bij verhoren wordt hij geslagen, zo vertelt hij. “Ik zei tegen ze dat ze mij dood mochten schieten.” Als de oorlog begint, werkt Volodymyr bij een boerenbedrijf in het dorp Myrtsja, iets ten noorden van Kiev. Hij is 41 en wil zich aanmelden als vrijwilliger voor het leger, maar dat lukt niet: het leger heeft al genoeg vrijwilligers, krijgt hij te horen. Hij blijft met zijn gezin achter in het dorp. “We hadden vluchtelingen uit de buurt opgevangen”, zegt hij. “Maar al snel was ons dorp omsingeld en konden wij niet meer vluchten. Rond het dorp waren mijnen gelegd, een gezin probeerde nog weg te komen. We hebben twee ontploffingen gehoord en ze nooit meer gezien.” Er wordt hard gevochten in de regio waar Volodymyr woont. Die ligt op de route van Belarus naar Hostomel, een plaats met een belangrijk vliegveld net buiten Kiev dat de Russen in handen proberen te krijgen. De naburige stad Borodjanka, waar familie van hem woont, ligt wekenlang onder vuur. Woensdag bezocht verslaggever Sander van Hoorn Borodjanka. Hij zag welke schade er door de strijd is aangericht: Als de Russen het dorp innemen, moeten alle inwoners hun telefoons inleveren. De Russen zijn bang dat hun posities worden doorgegeven aan het Oekraïense leger. “We hadden niet eens een internetverbinding”, zegt Volodymyr. “Ze hebben vervolgens overal in het dorp ingebroken en spullen meegenomen.” Maar het gaat de Russen niet alleen om spullen. Ze zoeken ook naar leden van de burgerwacht van het dorp. Volgens Volodymyr waren vijftien inwoners daar lid van. “De eerste dag dat de Russen in het dorp waren, zijn de leden van de burgerwacht meteen gedood. Ook de jonge mannen werden door de Russen verzameld. Ze werden in kuilen gevangengehouden, geslagen en gemarteld, achttien jongens worden nog steeds vermist.” Zelf wordt hij ook gearresteerd. Samen met elf anderen wordt hij geblinddoekt en meegenomen. Ruim een uur rijden ze rond. Als zijn blinddoek afgaat, ziet hij dat hij in een kelder zit. Vijftien dagen wordt hij in die kelder vastgehouden, vertelt Volodymyr. Slapen doet hij op een koude, betonnen vloer en naar de wc gaan mag alleen onder begeleiding. Eten en drinken is er nauwelijks en hij wordt geslagen. Volgens Volodymyr gebruiken de Russen ook hun wapens om hen bang te maken. “Ze schoten met een pistool langs het hoofd van een andere gevangene.” De groep die hen gevangen houdt bestaat uit zes Russen. Volgens Volodymyr zijn het in de eerste dagen van de oorlog vooral jonge mannen. Later worden ze afgelost door oudere soldaten van 40 tot 50 jaar. De leiding van de groep is in handen van een 35 jaar oude majoor. “Ze noemden hem ‘De Duitser’.” Regelmatig komen de Russen iemand halen voor ondervraging. Vier mannen zijn niet meer teruggekomen uit zo’n verhoor, zegt Volodymyr. Op een dag moet hij zelf meekomen. “Ze begonnen stomme vragen te stellen. ‘Waar woon je? Wat is je naam? Heb je gevochten?’ Ik zei tegen ze dat ze mij dood mochten schieten. Informatie had ik niet voor ze.” Ondanks een verbod om vragen te stellen, vraagt hij de Russen wat ze in Oekraïne komen doen. “De Russen vertelden mij dat ze hier waren om ons te redden. Ik vroeg hoe ze dat gingen doen als ze vrouwen en kinderen vermoorden en mij onder schot houden.” De gevangenschap van Volodymyr eindigt net zo onverwachts als die begon. “Na 15 dagen gevangenschap werden we als beesten in een auto gegooid. Toen de Russen onze blinddoeken afdeden stonden we midden in een bos. Ze zeiden: snel, ga maar rennen voordat we van gedachten veranderen.” Het dorp Myrtsja staat sinds deze week weer onder controle van Oekraïne, nu de Russen zich hebben teruggetrokken uit het noorden van het land. In het naburige dorp Borodjanka is de situatie volgens de Oekraïense president Zelensky zeer ernstig. Hoe het met zijn eigen dorp gaat weet Volodymyr niet: hij kon nog niet terugkeren.