De Europese Unie gaat het makkelijker maken voor mensen van buiten de EU om hier te komen werken, staat in een nieuws werkgelegenheidsplan dat de Europese Commissie vandaag heeft gepresenteerd. Daarin wordt voorgesteld om mensen uit landen als Marokko, Egypte en Tunesië voortaan makkelijker een werkvergunning in de EU te geven. Het initiatief moet eind dit jaar van start gaan. De Commissie hoopt hiermee drie vliegen in één klap te slaan: de overspannen Europese arbeidsmarkt ontlasten, arbeidsmigranten beter beschermen en het vastgelopen migratiedebat in de EU vlottrekken. Zo is er momenteel een hoge drempel voor bedrijven om vacatures te vervullen met mensen van buiten de EU. Eerst moet een bedrijf aantonen dat niet alleen in eigen land, maar zelfs in de hele EU geen geschikte kandidaat te vinden is. Daarna volgt een complexe procedure. Het Nederlandse UWV verleende vorig jaar 10.000 werkvergunningen aan mensen van buiten de EU, op een totaal van 400.000 vacatures. Vacatures die open blijven staan, bijvoorbeeld in de bouw, drukken het economisch herstel of maken de economische weerbaarheid in tijden van bijvoorbeeld oorlog minder groot. De zogenoemde ‘talentendatabase’ die de Europese Commissie met andere landen wil sluiten, zou de vraag van een werkgever in bijvoorbeeld Nederland heel gericht moeten gaan koppelen aan het aanbod van een potentiële werknemer van buiten de EU. Eurocommissaris Johansson (Binnenlandse Zaken) benadrukte dat bij het afsluiten van die partnerschappen niet over quota gesproken zal worden. “De lidstaten bepalen uiteindelijk nog steeds hoeveel mensen ze nodig hebben en hoeveel ze toelaten”, zei Johansson. In het werkgelegenheidsplan gaat het ook over betere bescherming voor arbeidsmigranten. Werknemers van buiten de EU zijn nu te afhankelijk van het bedrijf dat ze laat overkomen, vindt de Commissie. Als het contract afloopt, moet de werknemer de EU verlaten. Dat werkt afhankelijkheid in de hand en daarmee het risico op uitbuiting. De Commissie stelt in het nieuwe plan voor dat bij beëindiging van het eerste contract de werknemer de tijd heeft om een nieuwe baan te zoeken. Dat kan dan ook in een ander EU-land zijn. Ook de verblijfsperiode wordt langer. Door het makkelijker te maken om migranten toe te laten die de EU nodig heeft, hoopt de Europese Commissie verder dat het aantal illegale migranten afneemt. Dat lijkt enigszins op het Australische model van immigratie, maar daar wil Eurocommissaris Schinas, die het migratiedossier in zijn portefeuille heeft, niets van weten: “We zijn al sinds 2020 bezig om het Europees migratiebeleid vorm te geven. Dit is daar een stap in.” In 2020 presenteerde de EU een voorstel – het migratiepact – om alle kwesties rond de aankomst en het verblijf van migranten in de EU Europees te regelen. Sindsdien zit de discussie over met name de verdeling van migranten over lidstaten muurvast. Door nu afspraken te maken met landen van herkomst probeert de Commissie migratie naar de EU bij de bron af te remmen. Het verlagen van de drempel voor legale migratie past in die lijn. Schinas erkende vandaag dat het de discussie over migratie in brede zin kan vergemakkelijken.