De eerste reacties op de goedkeuring vanuit Brussel voor de plannen om de grote uitstoters van stikstof in de veehouderij aan te pakken, zijn voorzichtig positief. Maar er klinkt ook kritiek. Met de goedgekeurde plannen kunnen de piekbelasters snel worden uitgekocht, zodat de uitstoot op korte termijn omlaag kan. De piekbelasters zijn verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de neerslag van stikstof in beschermde natuurgebieden. De uitkoopplannen gaan over zo’n 3000 melkveebedrijven, varkenshouderijen, vleeskalverhouderijen en pluimveebedrijven. Boerenactiegroep Agractie benadrukt dat de goedkeuring alleen gaat over het opkopen van zogeheten piekbelasters, maar niet over innoveren, verplaatsen of omschakelen. “Remkes heeft uitdrukkelijk gesteld dat boeren de keuze moeten krijgen voor een goede vrijwillige regeling met al deze opties.” De boerenbelangenorganisatie zegt “dat het cruciaal is dat boeren deze keuzes krijgen en niet in de richting van stoppen gedwongen worden”, maar is “in algemene zin positief over goede regelingen voor boeren die wel willen stoppen”. Ook landbouworganisatie LTO vindt “vrijwillige deelname” essentieel en zegt dat het van belang is “dat de regelingen zo zijn uitgewerkt dat ze vrijwillige stoppers ook echt gelegenheid bieden om het bedrijf op een goede manier af te ronden”. “Het gaat niet alleen over welke vergoeding boeren aan de voorkant ontvangen voor opkoop (en sloop) van hun stallen en productierechten, maar ook over de fiscale afhandeling aan de achterkant.” Anderen zijn minder positief. “Het is zeer de vraag of de goedkeuring voldoende is om Nederland van het stikstofslot te halen. De vraag is of er wel voldoende ‘spontane’ stoppers zijn”, zegt milieugroep Mobilisation for the Environment (MOB). De organisatie vreest dat het intrekken van natuurvergunningen onvermijdelijk zal zijn om Nederland van het stikstofslot te halen. Boerenbelangenvereniging Farmers Defence Force (FDF) zegt “geen goed woord” over te hebben voor de plannen en spreekt van een “dode mus”. Volgens de belangenorganisatie wil het kabinet boeren alleen maar “om zeep helpen”. Daarnaast vraagt FDF zich af of er al een definitie bestaat voor de piekbelasters. De stikstofruimte die vrijkomt, wordt in eerste instantie vooral gebruikt om boeren te helpen die buiten hun schuld zonder vergunning zitten: de zogeheten PAS-melders. Agractie noemt dat “positief”. De overige stikstofruimte kan worden gebruikt om huizen en wegen te bouwen. Volgens MOB mag de vrijgekomen stikstofruimte juist niet worden gebruikt om PAS-melders te legaliseren. “PAS-melders moeten zich dus zelf maar zien te redden door stikstofruimte van collega’s op te kopen.” Gedeputeerde van de provincie Limburg, Geert Gabriëls (Natuur, Milieu en Erfgoed) hoopt dat de uitvoering van de regelingen in orde zal zijn. “Onze Limburgse boeren zullen keuzes moeten maken en dat is niet altijd gemakkelijk. Nu kan dit traject eindelijk beginnen. Eindelijk, na jaren, zal er via de vrijwillige regelingen stikstofreductie gaan plaatsvinden.” Hoognodig, volgens Gabriëls. “Voor natuurherstel, voor het opnieuw vormgeven van het landelijk gebied met goede verdienmodellen voor boeren en het op termijn weer op gang komen van vergunningverlening.”