Wie iets wil begrijpen over hoe groot de vraag is naar de chipmachines van het Nederlandse ASML, hoeft eigenlijk enkel naar de bestellijst van het bedrijf te kijken. Die is met 40 miljard euro het dubbele van de jaaromzet. Een deel van die machines is bedoeld voor China, naar schatting meer dan vijftig stuks dit jaar. Hoe lang dat nog kan, is onduidelijk. De VS wil vergaande beperkingen opleggen als het gaat om deze leveringen. Peter Wennink, ceo van ASML, is duidelijk: hij wil aan iedereen leveren, zegt hij vandaag in gesprek met de NOS. Dus ook aan China, ondanks de zorgen hierover in het Westen. “Wij zitten erin als zakenmensen, wij willen gewoon aan die klanten verkopen waar het volgens de wetgeving mag. Het is de politiek die de grenzen daarvan bepaalt.” Het praten over zulke grenzen is relatief nieuw. Veertig jaar lang kon de chipindustrie wereldwijd ongebreideld groeien. Wennink merkte vandaag tijdens de presentatie van de jaarcijfers van ASML op dat tot een paar jaar geleden er eigenlijk niet werd omgekeken naar de chipsector. Pas toen er tekorten ontstonden, kwam de sector hoog op de agenda te staan. Inmiddels wordt de chipindustrie beschouwd als essentieel in de geopolitiek. Om die reden stond ASML ook op de agenda tijdens de ontmoeting tussen premier Rutte en president Biden in Washington, vorige week. De VS wil dolgraag de technologische opmars van China afremmen en ziet daarin een belangrijke rol weggelegd voor het Veldhovense bedrijf. Wennink houdt zich op afstand van de politieke gesprekken. Hij vindt dat ASML vooral moet uitleggen wat er kan gebeuren bij exportrestricties voor handel met China. “Dus we moeten politici voorzien van dat soort informatie, aan beide kanten van de oceaan. Niet alleen in Den Haag, ook in Washington. Op basis daarvan moeten zij hun verantwoordelijkheid nemen.” Daarnaast benadrukt Wennink dat er sprake is van een wederzijdse afhankelijkheid tussen het Westen en China. “De wereld heeft China nodig, maar China heeft de wereld nog meer nodig”, zegt hij. China is bedreven in de productie van minder geavanceerde chips. Voor de allernieuwste chips is het land alleen afhankelijk van landen als Taiwan en Zuid-Korea. Over de Amerikaanse vrees dat de chipmachines die ASML levert weer chips kunnen produceren die terechtkomen in de Chinese militaire industrie, is Wennink helder: “Wat wordt gebruikt in militaire technologie zijn chips die tien tot twintig jaar oud zijn. Die hebben ze allang. Daar kunnen ze decennia mee vooruit.” Verder komen de meest geavanceerde chips voor Chinese datacenters van westerse en veelal Amerikaanse chipfabrikanten, zo legt de topman uit. Op de vraag wat de consequenties zijn van eventuele exportmaatregelen, zegt Wennink dat dit volledig afhangt van hoe zwaar deze maatregelen zullen zijn. Als er ‘hoge muren’ worden opgeworpen, heeft dat volgens hem aanzienlijke gevolgen. “Dan zou het wel eens zo kunnen zijn dat onze automobielindustrie, of de chips die nodig zijn voor de energietransitie, dan niet meer beschikbaar zijn. Want die komen van de plek waar we dan een muur hebben opgetrokken.” Voorlopig denkt hij nog wel chipmachines aan China te kunnen leveren. “Maar wat er morgen gebeurt, weet ik niet. Dat is speculatie en dat laat ik graag over aan Rutte en Biden”, zegt Wennink. Hij erkent dat ASML weet welke scenario’s er worden besproken. “Maar die ga ik hier niet delen.” Eventuele beperkingen als het gaat om het leveren van chipmachines zullen hoe dan ook gevolgen hebben, ook voor ASML. Maar dat is volgens Wennink niet het belangrijkste. De vraag naar chipmachines blijft onverminderd hoog, benadrukt hij. “Natuurlijk raakt het ons. Maar gaat ASML failliet daardoor? In de verste verte niet. We gaan het wel regelen.”