Na jaren van relatieve stabiliteit stijgen de prijzen in supermarkten de laatste maanden, vorige maand de voedingsmiddelen nog met ruim 11 procent. De prijsstijgingen gaan schoksgewijs en zijn vaak onvoorspelbaar als gevolg van onzekerheid bij leveranciers over de prijzen van grondstoffen, vervoer, arbeid, verpakkingsmaterialen en energie. Door die soms forse prijsschommelingen durven veel leveranciers alleen nog maar kortlopende contracten met supermarkten af te sluiten. “De onderhandelingen tussen leveranciers en detailhandel zijn traditioneel hard. Supermarkten zijn zich heel bewust van hun positie in een markt met heel dunne marges. Daar wordt op het scherpst van de snede geconcurreerd. Nu worden ze geconfronteerd met een tsunami aan kostenstijgingen op alle fronten”, zegt Koen de Jong, directeur bij IPLC, een adviesbureau voor producenten en retailers. “Ik werk nu 35 jaar in deze branche, maar de heftigheid, de snelheid en de omvang van de prijsstijgingen zijn echt ongekend. Alle partijen die daarmee te maken hebben, hebben dat nooit eerder meegemaakt.” Waar vroeger de supermarkten het spel om de prijzen veelal domineerden, zie je nu dat dat leveranciers steeds vaker een flinke vinger in de pap hebben. “In de onderhandelingen zie je dat de positie van de leveranciers licht is verbeterd. Supermarkten gingen als leveranciers een product niet konden leveren naar een ander. Nu kan dat niet meer, omdat iedereen moeite heeft om aan grondstoffen te komen. Prijzen gaan op alle fronten omhoog: grondstoffen, verpakkingen, transport, energie en arbeid zijn duurder geworden. Dat heeft een domino-effect op de voedselprijzen.” Prijsstijgingen komen onder andere doordat de kosten fors zijn gestegen. Willem ten Hove van ITS Foil, Film & Paper Products Apeldoorn, legt uit waardoor dat komt: Ook boodschappenbezorger Picnic zegt dat de prijzen enorm fluctueren. Het gevolg: duurdere boodschappen. “Jarenlang was er een stabiele situatie en spraken we jaarprijzen met leveranciers af. Tegenwoordig worden vrijwel alleen nog kortlopende contracten afgesloten tussen supermarkten en leveranciers. Door al die onzekerheden betalen consumenten hogere prijzen”, zegt directeur Michiel Muller van Picnic. “We betalen leveranciers niet zomaar een hogere prijs, want we willen wel weten waar die vandaan komt omdat we de prijzen voor consumenten zo laag mogelijk willen houden. We kiezen er zelfs wel eens voor om een product uit het assortiment te halen, als we niet weten waar de prijsverhoging vandaan komt. Zo betaal je in Duitsland voor een liter A-merk cola 1,19 euro en in Nederland 1,85 euro. Dan willen we dus eerst weten waar dat verschil vandaan komt.”