De voormalige kerncentrale in Dodewaard kan eerder gesloopt worden dan de afgesproken datum van 2045. Dat zeggen verschillende kernenergie-experts. De overheid houdt tot nu toe vast aan 2045, een datum die begin deze eeuw met de eigenaren werd overeengekomen, vooral vanwege geldredenen. Inmiddels is wettelijk vastgelegd dat kerncentrales zo snel mogelijk na sluiting gesloopt moeten worden. De kerncentrale aan de oever van de Waal sloot in 1997 de deuren. Na gesteggel tussen de overheid en de eigenaar van de centrale werd besloten dat de eigenaar nog tot 2045 de tijd kreeg om te ontmantelen. In die bijna vijftig jaar neemt de stralingsactiviteit af en zou de eigenaar geld kunnen sparen om de dure klus te klaren. “Het is vooral een geldkwestie”, zegt kernfysicus en emeritus hoogleraar Wim Turkenburg. “Hoe langer je wacht, hoe minder radioactief het is en dan wordt het goedkoper om te ontmantelen. Tegelijkertijd betaal je in de tussentijd wel voor het onderhoud.” Twee weken geleden bleek dat de eigenaar te weinig geld in kas heeft, ondanks ruim twintig jaar sparen. De overheid is nu in gesprek met de huidige aandeelhouders om de centrale over te nemen. De belastingbetaler draait dan op voor een groot deel van de kosten. Daarmee vervalt een belangrijk argument om te wachten: dat de eigenaar de tijd nodig had om te sparen. “Destijds had de eigenaar de keuze om te wachten”, zegt Jan Boelens, directeur van de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (Covra), het staatsbedrijf dat in Nederland verantwoordelijk is voor het opslaan en verwerken van kernafval. “Tegenwoordig is die keuze er niet meer. Kerncentrales moeten nu na de sluiting zo spoedig mogelijk worden ontmanteld, dat staat nu in de wet.” Een snelle ontmanteling heeft een paar voordelen. Ten eerste zijn er dan nog werknemers met kennis van zaken aanwezig. “Maar nu gekozen is om lang te wachten, is die kennis weliswaar handig bij de ontmanteling, maar niet essentieel”, zegt Boelens. Wat nog wel een voordeel is: zekerheid. “Over zo’n lange periode stijgen lonen, er kunnen nieuwe regels komen of de afvoer van het kernafval wordt duurder. Met tijd neemt dit soort onzekerheid toe.” Een onderzoek naar een eerdere sluiting zou volgens Boelens heel interessant zijn. Ook CDA-Kamerlid Henri Bontenbal voelt daar wel wat voor. “2045 is best ver weg. Als het veilig kan zou ik de ontmanteling graag eerder zien”, zegt het Kamerlid dat namens de regeringspartij het kernenergiedossier volgt. “Dan kan je die locatie ook eerder weer ergens anders voor gebruiken, bijvoorbeeld voor een moderne kleine kerncentrale.” Buren van de kerncentrale in ruste voelen weinig voor reuring aan de overzijde van de dijk. “Hij staat mij nu niet in de weg”, zegt overbuurman Patrick Meeuwisz. “Onze grootste zorg is wat er daarna gaat gebeuren.” Op een nieuwe kerncentrale of een windmolenpark zit hij niet te wachten. “Maak er maar gewoon een natuurgebied van, dat zijn de uiterwaarden verderop ook.” Ook sitemanager Dick Kers, die al decennia op de centrale werkt, vindt wachten het beste idee. “De houder waar het splijtstof in zat, is hoog radioactief, net als het vat en de reactorkamer. Als je dat nu op afstand wilt ontmantelen, kost het veel geld. Dus je moet gewoon wachten tot 2045 en het dan doen.” Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ziet voorlopig geen aanleiding om de ontmantelingsdatum te veranderen. “Destijds is gekozen voor 2045”, zegt een woordvoerder van het ministerie. “Voor de veiligheid en het milieu maakt het niet uit. Maar als de Kamer daar anders over denkt, kijken we er natuurlijk naar.” En minister Rob Jetten voor Klimaat en Energie zegt “dat je natuurlijk alle opties goed moet bekijken”. Hij is vooral benieuwd welke lessen er uit Dodewaard kunnen worden getrokken voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales in Borssele. “Het is bij het investeren in kernenergie belangrijk dat we naar de hele levensduur kijken, dus niet alleen naar de bouw, maar ook naar de exploitatie en ontmanteling van centrales. Daar moet de prijs eerlijk voor worden verdeeld.” Naast het CDA geven ook coalitiepartijen VVD en D66 aan dat ze willen dat de regering onderzoekt wat de voordelen en nadelen van een eerdere ontmanteling zijn.