Om de wooncrisis aan te pakken moeten er grondige aanpassingen komen in de financiering van koopwoningen, het belasten van woningbezit en de aanpak van nieuwbouw. Dat zeggen economen van de Rabobank, ABN Amro, ING en woningmarktdeskundigen in een gezamenlijk rapport, waar het vakblad Economisch Statische Berichten en de Volkskrant over schrijven. Zo moeten starters een deel van hun pensioengeld kunnen inzetten om een huis te kopen. De schrijvers van het rapport noemen als voordeel daarvan dat mensen hun geld zo beter verspreid kunnen uitgeven tijdens hun leven. Maar dat betekent wel dat huizenbezitters een lager pensioen overhouden. De economen zetten daar tegenover dat de woonlasten lager zijn, doordat in de tussentijd hypotheek is afgelost. Het voorstel van de banken houdt ook een hervorming in van het belastingstelsel. Huizenbezitters moeten niet in box 1 (inkomen uit werk en woning), maar in box 3 (sparen en beleggen) worden belast. Daardoor krijgen woningbezitters minder belastingvoordeel in vergelijking met huurders. Die verschuiving van belastingheffing moet volgens de economen wel pas plaatsvinden nadat de zogenoemde spaartaks is aangepast. Ook schrijven de banken en deskundigen dat de hypotheekrenteaftrek – die nu al wordt afgebouwd – verlaagd moet worden. Maar het zogenoemde eigenwoningforfait moet juist omhoog. Dat is (nu nog) een percentage van de WOZ-waarde dat voor de belastingaangifte boven op het inkomen wordt geteld. Al die maatregelen moeten ertoe leiden dat huizenbezitters meer belasting gaan betalen. Het is niet de eerste keer dat er kritiek klinkt op de belastingheffing over de eigen woning. De Nederlandsche Bank kwam al eerder met een hervormingsvoorstel en benoemde toen ook dat huurders te veel in het nadeel zijn. Ook willen de schrijvers van het rapport het toeslagensysteem veranderen. In plaats van de huurtoeslag willen de economen een woontoeslag voor alle huisbezitters en huurders met een laag inkomen. Daardoor zijn zij beter beschermd tegen hoge woonlasten bij financiële tegenvallers, zoals het verlies van een baan. Meer huizen bouwen draagt bij aan de oplossing voor de wooncrisis, weten ook de economen die het rapport schreven. Maar dat moet wel gericht: het kopen van nieuwbouwhuizen moet financieel aantrekkelijker zijn voor gemeenten en de mensen die er nu al wonen. En provincies moeten helpen inschatten waar behoefte is aan huizen. En als de oververhitte huizenmarkt is afgekoeld, stellen de banken en deskundigen voor dat verhuurders zelf bepalen hoeveel huur zij vragen in de vrije markt. Dat voorstel is in strijd met de plannen van minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Hij kwam met het voorstel om woekerprijzen voor huurders met een middeninkomen te verbieden. Ook moeten de leennormen worden aangescherpt, vinden de economen. Er is dan meer eigen geld of overwaarde van eerder gekochte woning nodig om een huis te kopen. Omdat deze maatregel vooral starters in een schaarse woningmarkt zal raken, moet die maatregel pas ingaan als de woningmarkt niet meer zo oververhit is. Maar het kan nog even duren voordat de gekte op de woningmarkt voorbij is. In april zag makelaarsvereniging NVM een kleine verlichting in de huizenprijzen. Maar de woningmarkt was volgens hen nog steeds krap en de huizen die er waren, werden snel verkocht.