Na een flinke inhaalslag behoort Nederland nu tot de Europese kopgroep als het gaat om het opwekken van zonne-energie. De stijgende energieprijzen zorgen voor nog meer interesse in zonnepanelen, maar door de grote vraag is ook de grens bereikt van wat op korte termijn aan uitbreidingen mogelijk is. Momenteel telt ons land ruim anderhalf miljoen woningen met zonnepanelen, zegt Techniek Nederland. Dat betekent dat een op de vijf huizen panelen op het dak heeft. Nederland is daarmee Europees koploper als het gaat om geïnstalleerd vermogen zonne-energie per persoon, meldde de Europese branche-organisatie SolarPower Europe eerder. “Wij hebben minder zon en ruimte voor zonnepanelen dan veel andere landen. We zijn daarom voor veel mensen een onverwachte koploper”, zegt Wim Sinke, voormalig hoogleraar zonne-energie aan de Universiteit van Amsterdam. “Tien jaar geleden stonden we veel lager in de ranglijsten. Maar we hebben van ons nadeel een voordeel gemaakt en zijn daardoor juist erg creatief geworden met de ruimte die we hebben.” Die stijging op de ranglijsten heeft nog meer oorzaken, volgens Wijnand van Hoof, directeur van zonne-energiebrancheorganisatie Holland Solar. “In Nederland zijn er gunstige stimuleringsregelingen voor duurzame energieproductie en we hebben een bevolking die steeds meer betrokken is geworden. Ook zijn we in Nederland relatief welvarend en kunnen veel mensen zich dit veroorloven.” Hoewel Nederland het dus relatief goed doet in Europa, werd in 2021 slechts 2,1 procent van het totale energieverbruik van Nederland gedekt door zonne-energie. Als je naar de totale energievraag kijkt, dus bijvoorbeeld ook die van warmte, kwam een kleine 14 procent uit hernieuwbare energiebronnen. “Dat zegt dat we in Nederland en Europa een groot probleem hebben”, aldus Van Hoof. “Ik zie de gascrisis vooral als een wake-upcall die ons vertelt dat we nu echt versneld ons energiesysteem moeten verduurzamen.” Omdat de Europese Commissie door de oorlog in Oekraïne van Russisch gas af wil, is er extra urgentie voor verduurzaming. De snelste resultaten verwacht Brussel van zonne-energie. Volgens sommige schattingen kunnen zonnepanelen op daken uiteindelijk 25 procent van de Europese elektriciteitsvraag opwekken, schrijft de commissie. Zo moeten bijvoorbeeld alle nieuwe grote gebouwen per 2025 uitgerust worden met zonnepanelen, en vanaf 2029 ook alle nieuwbouwwoningen. Dat er meer zonnepanelen geïnstalleerd moeten worden om aan de klimaatplannen te voldoen, is dus duidelijk. Maar er zijn hobbels op de weg. Zoals het overbelaste elektriciteitsnet. Het is op verschillende plekken niet mogelijk om een nieuw zonnepark aangesloten te krijgen op het elektriciteitsnet. Ook schakelen zonnepanelen van particulieren af als er te veel energie wordt opgewekt, om te voorkomen dat de spanning op het net te veel oploopt en de panelen daardoor beschadigd raken. Particulieren lopen dan geld mis. Een gebrek aan zogeheten omvormers is momenteel ook een probleem. Zulke apparaten zijn nodig om de opgewekte stroom geschikt te maken voor gebruik in huis, maar de microchips die erin zitten zijn slecht leverbaar. Meerdere installateurs bevestigen dat er momenteel panelen worden geplaatst die pas werken als er weer omvormers beschikbaar zijn. En dan is er nog een ander bekend tekort: dat aan geschikt personeel. Het tekort aan installateurs dreigt ook verder op te lopen. “Dat gaat niet snel verdwijnen, want de vraag naar zonnepanelen zal alleen maar toenemen”, zegt Van Hoof. Nieuwe installateurs van zonnepanelen vind je volgens hem niet zomaar: “Dat is echt een vak, waarvoor je een goede opleiding moet volgen.”