De werkdruk in de ouderenzorg zal volgens zorgorganisaties de komende jaren alleen maar toenemen, omdat de zorgtarieven niet volledig meestijgen. En dat terwijl de situatie in veel verpleeghuizen al nijpend is, vertellen tientallen zorgmedewerkers aan de NOS. Onder welke omstandigheden moeten zij op dit moment hun werk doen? In veel verpleeghuizen is de ochtend het drukste moment van de dag. Zorgmedewerkers moeten dan hard werken om alle bewoners uit bed te helpen, aan te kleden en ontbijt en medicatie te geven. De afgelopen jaren zijn er op veel plekken diensten geschrapt. Daardoor ontstaan er meteen problemen als medewerkers ziek uitvallen. “Mensen worden daardoor bij ons soms weken niet gedoucht”, vertelt een verzorgende uit Zuid-Holland. “En vanwege bezuinigingen op de was, mogen we ook niet meer met washandjes en water wassen. We doen dat daarom alleen maar met een doekje met creme. Mensen krijgen nu dus soms weken achter elkaar alleen een laag crème op hun lijf.” Soms moeten zorgmedewerkers kiezen wie ze in bed laten liggen. De keuze valt dan snel op mensen die zich niet goed meer kunnen uitdrukken, of weinig bezoek krijgen. “Dat is geen luiheid, maar we kunnen echt niet anders”, zegt een verzorgende uit Flevoland. “We willen voorkomen dat boze familieleden verhaal komen halen.” Sommige verpleeghuizen bestaan uit meerdere verdiepingen, waardoor het extra moeilijk is voor het weinige personeel om iedereen te verzorgen. Een verzorgende was bijvoorbeeld tijdens de nachtdienst in haar eentje verantwoordelijk voor 24 ouderen, die op drie verschillende verdiepingen lagen. “Dan waren er op de ene afdeling allerlei incidenten, terwijl er op de andere verdieping iemand op sterven lag. De familie van die laatste persoon wilde mij heel graag wat vragen stellen, maar ik had gewoon geen tijd. Dat verscheurde me.” Haar zorgorganisatie wilde geen extra mensen inzetten. Daarom besloot ze uiteindelijk te gaan zzp’en, om zelf haar werkplekken te kunnen kiezen. Ze draait alleen nog maar nachtdiensten op locaties waar het rustiger is. “Ik heb nu tenminste de tijd om zelf wat te eten en drinken. Daarnaast kan ik normaal mensen te woord staan, met de huisarts overleggen en mensen begeleiden.” De afgelopen jaren maakten veel meer mensen dezelfde keuze: het aantal zzp’ers in de zorg groeide sterk. Dat heeft volgens de zorgmedewerkers die de NOS sprak grote gevolgen voor de kwaliteit van de zorg. Zo zijn flexwerkers vaak minder op de hoogte van de situatie van bewoners, maar lezen ze ook niet altijd de overdracht of het zorgplan. Dat komt ook doordat er vaak niet voor betaald wordt: het lezen moet dus in eigen tijd. Het gevolg is dat er van alles misgaat. “Soms kom ik ‘s ochtends binnen en kan ik de fouten oprapen”, vertelt een verzorgende uit Noord-Holland. “Medicijnen zijn niet gegeven, de kamer is een puinhoop en de ouderen hebben geslapen zonder bedhek.” Een andere zorgmedewerker vertelt: “Bij dementie is een vertrouwensband belangrijk: die cliënten laten zich moeilijk uitkleden door iemand die ze nog nooit hebben gezien. Dus kunnen flexkrachten soms niet anders dan ze helemaal vies en met kleding aan in bed leggen. Dan tref ik ze de volgende ochtend helemaal onder de poep aan.” Vrijwel alle medewerkers die de NOS sprak zagen het afgelopen jaar het aantal medicatiefouten stijgen. Dat kan gaan om het verkeerd aftekenen tot gevaarlijke situaties waarbij bewoners de verkeerde medicijnen kregen. Het leidt ook tot meer papierwerk, omdat van elke fout melding moet worden gemaakt. Ook de wondzorg schiet er soms bij in. Het moet dagelijks en kost tijd, vandaar dat het volgens zorgmedewerkers een van de eerste klusjes is die bij drukte wordt doorgeschoven. “Ik heb weleens linnen, die bij smetplekken worden gebruikt, aangetroffen die ik dagen geleden tussen huidplooien had gestopt”, vertelt een verzorgende uit Flevoland. “Die waren inmiddels groen geworden.” Om te voorkomen dat bewoners steeds bellen om naar het toilet te gaan, gelden in meerdere verpleeghuizen voor het wc-bezoek vaste tijden. “Maar soms voelt iemand na een toiletbezoek meteen de darmen weer borrelen”, vertelde dezelfde verzorgende uit Flevoland. “Dat moeten we dan weigeren. Dat doet heel erg pijn. En natuurlijk gaat het dan daarna mis en zit de bewoner helemaal onder de ontlasting.” Al met al blijft hun beroep volgens verzorgenden “prachtig”, maar is het de afgelopen jaren steeds meer “fabriekswerk” en “mensonterender” geworden. De werkdruk van de vloer gaat privé door: veel mensen worden dagelijks gebeld of ze extra willen komen werken. Vrij krijgen is aan de andere kant erg moeilijk. De discussie over nieuwe bezuinigingen zien de meesten met lede ogen aan. “Iedereen gaat staken, maar wij kunnen dat niet”, zo klinkt het. “Want dan is er echt niemand meer die voor deze ouderen zorgt.”