Premier Rutte zegt dat hij zich “diep schaamt” voor de opvang van asielzoekers in Nederland. De asielzoekerscentra zitten overvol met vluchtelingen die wachten op een woning. In het aanmeldcentrum Ter Apel hebben asielzoekers deze week vanwege een tekort aan bedden een nacht buiten geslapen. “Dit is uitermate slecht. Je ziet dat de asielketen totaal overspannen is”, zegt de premier over het nijpende tekort aan opvangplekken. Rutte denkt dat gemeenten op een of andere manier gedwongen moeten worden om opvang te regelen voor de asielzoekers. “Vormen van meer dwang zullen onvermijdelijk zijn”, aldus de premier op zijn wekelijkse persconferentie. “We zijn er nog niet helemaal uit. Het is een ingewikkelde zoektocht en het heeft ook weer gevolgen als je dat doet.” Er zijn zo’n 13.000 asielplekken nodig, zegt Rutte. Al maanden wordt gesproken over het dwingen van gemeenten tot het aanbieden van opvangplekken en woonruimte voor statushouders, die nu de asielcentra bezetten. Burgemeesters en commissarissen van de koning hebben hier in maart bij staatssecretaris Van der Burg op aangedrongen. Van der Burg vond het toen geen goed idee en wilde liever “de blaren op zijn tong” praten om gemeenten met argumenten te overtuigen. De gesprekken verlopen moeizaam. De staatssecretaris is ook op zoek naar een tweede aanmeldcentrum zoals in Ter Apel, maar daar is weinig animo voor. Komende week komt Van der Burg mogelijk met meer duidelijkheid over het dwingen van gemeenten. Er wordt gedacht aan het plaatsen van statushouders in gebouwen van het Rijksvastgoedbedrijf. Deze voornamelijk voormalige gevangenissen, politiebureaus, rechtbanken en andere gebouwen staan in tal van gemeenten in heel Nederland. Maar het probleem blijkt te zijn dat ze niet onmiddellijk geschikt zijn voor bewoning. Voor het dwingen van gemeenten is nu ook geen juridische basis, dus zal er een wet moeten komen die door de Tweede en Eerste Kamer behandeld moet worden. Dat kost tijd. Het probleem is ook niet alleen dat gemeenten geen asielzoekers willen opvangen, benadrukt Rutte. Er is volgens hem vooral een groot probleem in de woningmarkt. “Het heeft ook te maken met überhaupt een gebrek aan huizen in Nederland.” Premier Rutte snapt niet dat gemeenten wel bereid zijn om vluchtelingen uit Oekraïne op te vangen en geen asielzoekers. “Ik doe een oproep om dat onderscheid niet te maken.”