Een uur in de rij staan voor een frietzaak of koekjeswinkel vanwege een video op TikTok. Het klinkt misschien gek, maar toeristen doen het volop in Amsterdam. Om de rijen in goede banen te leiden, zijn er soms zelfs ‘rijmanagers’ nodig. De zogenoemde ‘TikTokrijen’ leiden dus tot overlast, maar zijn tegelijk een goudmijn voor ondernemers. Dat laatste merkt Paul Roy, eigenaar van een burgerrestaurant in Amsterdam. “TikTok heeft een grote rol gespeeld in ons succes. Natuurlijk focussen we vooral op ons product, maar als we klanten vragen hoe ze bij ons terecht zijn gekomen, is het antwoord vaak TikTok.” De kans op succes via TikTok is inmiddels groter dan via Instagram of Facebook, zegt Nina Idrus, werkzaam bij een marketingbedrijf dat zich specialiseert in het platform voor korte filmpjes, dat van oorsprong Chinees is. Idrus: “In het algoritme van TikTok maakt het niet heel erg uit hoeveel volgers je hebt. Ook met één volger en een goed filmpje kan je viraal gaan.” Het burgerrestaurant van Roy zet naar eigen zeggen niet bewust in op TikTok. Het zijn vooral klanten die hun ervaringen met zijn hamburgers online zetten. “Voor ons kwam het als een enorme verrassing dat we zo populair werden op TikTok. Wij hebben niemand in dienst om onze sociale media te beheren.” Deze toeristen vertellen waarom ze vanwege TikTok in de rij staan voor friet: Om populair te worden op TikTok is een flinke dosis geluk nodig, bevestigt TikTok-expert Idrus. “Je kunt zelf op TikTok inspelen, maar je kunt ook bekend worden doordat andere mensen over jouw restaurant plaatsen. Dat laatste is vooral mazzel hebben, al helpt het natuurlijk als je eten lekker is en je op een goede locatie zit.” Dat niet iedereen te spreken is over de ‘TikTok-rijen’ weet Lony Scharenborg, winkelgebiedmanager van de Negen Straatjes in Amsterdam, waar veel van de rijen staan. “Aan de ene kant is het fijn dat sommige zaken succesvol zijn. Aan de andere kant veroorzaakt het veel overlast voor ondernemers in de nabijheid. Het is heel dubbel.” Zo moet een populaire patatzaak beveiligers inzetten en zwerfafval prikken vanwege de dagelijkse lange rijen. Bij een koekjeswinkel zijn er zelfs ‘rijmanagers’, zegt Scharenborg. Ook voor bewoners zijn de lange rijen soms vervelend. Volgens de gemeente Amsterdam kunnen terrassen soms niet meer worden neergezet, worden er menukaarten versimpeld en wordt er binnen meer wachtruimte gecreëerd om de rijen korter te maken. De gemeente houdt de situatie in de gaten, maar vindt het vooralsnog vooral aan ondernemers om de drukte in goede banen te leiden. Amsterdam wijst er verder op dat niet alleen in de hoofdstad bepaalde plekken meer worden bezocht en gedeeld op sociale media als TikTok, maar dat dit een wereldwijde trend is. Geregeld staan mensen een uur in de rij voor een broodje, terwijl er om de hoek tal van alternatieven te vinden zijn. “De angst dat je iets mist is, zeker als toerist, erg groot,” legt Paul van Lange, hoogleraar psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, uit over dit fenomeen. “Je bent bijvoorbeeld maar even in Amsterdam. Dan wil je niet thuiskomen en dat iemand tegen je zegt: ik heb deze tent op TikTok gezien, waarom ben jij daar niet geweest?” Veel likes en lange rijen kunnen dan een teken zijn dat een bepaalde plek de beste is, zegt Cecilia Keuchenius van marktonderzoeksbureau Motivaction. “Zeker als je een stad niet zo goed kent, zijn dit soort signalen des te belangrijker.” En wie eenmaal in de rij staat, vindt het lastig die weer te verlaten. “Je hebt je tijd al geïnvesteerd in de rij”, verklaart Van Lange. “En het feit dat er mensen achter jou aansluiten, voelt als een extra bevestiging dat het wel erg bijzonder moet zijn.”