De NS mag met ingang van 2025 gaan variëren met de prijzen van treinkaartjes, bijvoorbeeld voor reizen in de spits of op bepaalde trajecten. Dat staat in een brief van staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur) aan de Tweede Kamer. Of er een apart tarief komt voor de spits staat overigens nog niet vast. Een spitsheffing kan ertoe leiden dat het minder druk wordt in de ochtend- en avondspits en het reizigersverkeer beter over de dag wordt verspreid. De NS krijgt ook de mogelijkheid om op drukke trajecten hogere prijzen te vragen, zodat er geld komt om meer of langere treinen in te zetten. Aan een spitsheffing worden wel voorwaarden verbonden, zegt de staatssecretaris. Voor reizen buiten de spits kunnen treinreizigers al jaren een kortingsabonnement aanschaffen. Nu krijgt de NS dus de mogelijkheid om reizen in de spits duurder te maken. Het kabinet bekijkt daarnaast of de NS meer financiële steun nodig heeft om het hoofdrailnet, de belangrijkste spoorverbindingen in Nederland, de komende jaren goed te kunnen uitvoeren. Tot 2025 lopen er afspraken met de NS, maar voor de periode daarna moeten nieuwe afspraken worden gemaakt voor een nieuwe vergunning. De NS is nog altijd niet hersteld van het verlies dat tijdens de coronaperiode is ontstaan. Om het bedrijf weer financieel gezond te maken, is staatssecretaris Heijnen bereid om in de nieuwe vergunning op bepaalde momenten af te zien van een vergoeding voor het hoofdrailnet. Ook is subsidie een optie. De staatssecretaris benadrukt wel dat hiervoor eerst nog meer onderzoek nodig is. Na de zomer legt zij de Kamer een definitief plan voor de nieuwe vergunning voor. Nu betaalt de NS voor de vergunning 80 miljoen euro per jaar. Nog steeds reizen er minder mensen met de trein dan voor de coronapandemie. Ook de gestegen kosten van energie, personeel, materieel en onderhoud spelen de NS parten. “Dit heeft geleid tot een financieel tekort dat vraagt om oplossingen”, schrijft Heijnen aan de Kamer. Ze schrijft dat ook bekeken zal worden “hoe de dienstregeling wordt aangepast aan een veranderende vervoersvraag”. Dat betekent in de praktijk dat er mogelijk op rustigere momenten minder treinen zullen gaan rijden. De staatssecretaris benadrukt dat de NS door moet gaan met kostenbesparingen en schrijft ook dat het nog niet duidelijk is welke maatregelen noodzakelijk zijn om het financiële tekort te dekken. Volgens Europese richtlijnen moeten de afspraken over nieuwe concessies voor 25 december van dit jaar worden gemaakt. Reizigersvereniging Rover noemt de berichten over de spitsheffing zorgelijk. “Een leerkracht kan niet later voor de klas gaan staan omdat de trein onbetaalbaar is geworden”, zegt Rover-directeur Freek Bos. “De klimaat- en woningbouwopgave vraagt dat het gebruik van trein en bus juist moet groeien. Reizigers uit de spits jagen zorgt eerder voor het tegenovergestelde.” Bos begrijpt ook niet waarom er gesproken wordt over het verminderen van de dienstregeling. “Meer voor minder betalen, dat is het begin van een neerwaartse spiraal voor de trein”, zegt hij. De reizigersvereniging wil dat het kabinet stopt met “de afbraak van het openbaar vervoer” en gaat inzetten op de groei van het aantal treinreizigers.