KLM houdt zich nog niet aan de voorwaarden die door de overheid zijn gesteld toen het bedrijf in 2020 staatssteun kreeg om de coronacrisis te overleven. Dat concludeert de onafhankelijke toezichthouder, of staatsagent, in een brief aan de Eerste Kamer. Deze brief loopt vooruit op het rapport dat de staatsagent half juni hierover publiceert. “De bevindingen van de staatsagent zijn stevig en laten zien dat we er nog niet zijn”, zegt het ministerie van Financiën in een reactie. KLM spreekt tegen dat ze niet aan de voorwaarden voldoen. Een belangrijke voorwaarde voor de staatssteun was een structurele afname van de kosten met ten minste 15 procent. Daarvoor zijn volgens de staatsagent maatregelen nodig tot naar schatting ruim 400 miljoen euro in 2024. Maar KLM geeft over die bezuiniging van honderden miljoenen niet thuis, zegt de toezichthouder. KLM geeft juist meer geld uit, met name aan salarissen. Zo krijgen alle cao-medewerkers er 5 procent bij, werd twee weken geleden bekendgemaakt. Over die loonsverhoging is de staatsagent niet vantevoren geïnformeerd en KLM heeft ook niet onderbouwd dat het ermee voldoet aan de voorwaarden. KLM laat weten dat werknemers weliswaar een bijdrage moeten leveren op het gebied van de arbeidsvoorwaarden, maar dat het bedrijf in overleg met de bonden kan bepalen hoe ze dat invullen. Volgens het bedrijf is het niet verboden om lonen te verhogen. De bijdrage zou namelijk ook kunnen komen door het vakantiegeld te verlagen en in te leveren op flexibiliteit. Volgens de staatsagent zorgt die loonsverhoging voor een structurele kostenverhoging. Zonder een bijdrage van de piloten zullen de structurele besparingen gevonden moeten worden in de cao’s voor cabine- en grondpersoneel die later in onderhandeling komen, schrijft de staatsagent, of in andere kostenposten. De ondernemingsraad van KLM vindt dat de bevindingen van de staatsagent gebaseerd zijn op foute aannames. Zo kunnen de kosten volgens de raad wel structureel omlaag, ook mét de loonsverhoging. Er moet dan op andere kosten worden bespaard, zegt voorzitter Dario Fucci. Ook vindt de toezichthouder het laakbaar dat KLM nog geen oplossing heeft gevonden voor de belastingontwijking door werknemers die in het buitenland wonen. “Aan de overtreding van deze steunvoorwaarde, die inmiddels bijna twee jaar voortduurt, is nog geen einde gemaakt.” Volgens de staatsagent was er een werkgroep met piloten om met maatregelen te komen, maar die zou zijn opgeheven. Volgens KLM was die werkgroep slechts gepauzeerd en is die inmiddels weer actief. De staatssteun aan KLM bestond uit een bedrag van 3,4 miljard euro aan leningen en kredieten waarvoor de overheid garant staat. Van dat bedrag heeft KLM uiteindelijk iets minder dan een miljard gebruikt. Begin deze maand deed KLM voor het eerst een aflossing, van 311 miljoen euro. De vliegmaatschappij moet nog 631 miljoen euro aan steun terugbetalen. Het kabinet laat weten binnenkort met KLM in gesprek te gaan over de bevindingen van de staatsagent. “Uitgangspunt is dat KLM de gemaakte afspraken nakomt.” Midden juni komt de staatsagent met een rapport over deze kwestie.