Een 29-jarige Rus die in augustus werd opgepakt in Amsterdam, wordt ervan verdacht samen met twee anderen grootschalig witwassen van cryptovaluta mogelijk te hebben gemaakt. Het Openbaar Ministerie stelt dat Alexej P. achter de ‘mixer’ Tornado Cash zit, waarmee de herkomst van cryptovaluta kan worden gemaskeerd. Vanmiddag bepaalde de rechtbank in Den Bosch dat P. in voorarrest moet blijven, omdat er kans is dat hij naar Rusland vlucht en bewijs zou kunnen verdoezelen. De advocaat van P. stelt dat hij slechts een van de ontwikkelaars van de software was, die verder volledig autonoom als zogenoemd “smart contract” op de Ethereum-blockchain draaide. “Het gaat om het ontwikkelen van open source-software, en dat is niet strafbaar”, zegt advocaat Keith Cheng. Een mixer voor cryptovaluta zorgt er simpel gezegd voor dat betalingen door een ‘grote portemonnee’ lopen, waardoor niet exact te achterhalen is wie er achter betalingen zit. Normaliter is precies te zien waar cryptotransacties naartoe gaan, waardoor ook crimineel verdiend geld precies kan worden gevolgd. Mixers zijn daarom populair bij bijvoorbeeld ransomware-criminelen die hun betalingen willen witwassen. Volgens het OM bediende P. zo’n mixerplatform, en is daarmee ten minste een miljard euro witgewassen. Hij deed dat samen met twee medeverdachten, stelt het OM, maar die verblijven in het buitenland. Na één grote hack zou zelfs 600 miljoen euro zijn witgewassen via het platform van P. en zijn twee medeverdachten. Zij weigerden iets te doen aan dat soort praktijken, stelt het OM, en verdienden er flink aan. Formeel was de 29-jarige inwoner van Amstelveen topman van een Russisch beveiligingsbedrijf, maar volgens het OM was dat een dekmantel voor Tornado Cash. De Verenigde Staten hebben het platform op de sanctielijst gezet, onder meer omdat het Noord-Koreaanse regime er geld mee zou hebben witgewassen. Volgens de advocaat van P. had hij in feite helemaal geen zeggenschap over het platform, en werkte hij alleen mee aan de software. “Tornado Cash werkt geheel autonoom, het is geen bedrijf en geen financiële instelling.” Eerder protesteerden medestanders van P. al tegen diens arrestatie. Als iemand kan worden gearresteerd voor het maken van software die voor criminele doeleinden kan worden gebruikt, zou dat een “chilling effect” voor opensource-projecten kunnen opleveren, vrezen zij. “Mixers kunnen bovendien prima voor legale doeleinden worden gebruikt, bijvoorbeeld om geldstromen verborgen te houden voor overvallers of familie, of betalingen aan abortusklinieken in landen waar abortus niet populair is”, aldus zijn advocaat. Maar volgens het OM is P. helemaal niet alleen een ontwikkelaar, en hadden hij en zijn medeverdachten in de praktijk de touwtjes in handen. Het digitale stemrecht over zaken rond Tornado Cash lag in theorie bij de community, maar in de praktijk bij hen, stelt het OM. P. vroeg de rechtbank om zijn voorlopige hechtenis op te schorten, mede omdat zijn vrouw anders niet in Nederland mag blijven. Haar visum is namelijk gekoppeld aan zijn visum voor kenniswerkers; omdat hij in voorarrest niet kan werken, verloopt dat eind deze maand. De rechtbank wees dat verzoek af, omdat het risico op vluchten en wegmaken van bewijsmateriaal zwaarder weegt. Hij moet daarom in ieder geval vastzitten tot de volgende zitting op 20 februari.