Minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof heeft “geen idee wanneer het land weer van het slot kan en er weer meer stikstofruimte is”. Dat zei ze in een debat met de Tweede Kamer over de landbouwbegroting. Het kabinet doet er alles aan om de stikstofuitstoot snel terug te dringen, betoogde ze. Maar om dat te bereiken moet er eerst met boeren en bedrijven worden gesproken en het is niet te zeggen hoe snel dat gaat. Het begrotingsdebat ging niet zozeer over middelen, maar meer over wat er nu moet gebeuren om uit de stikstofimpasse te komen. Eerder had het kabinet al bekendgemaakt miljarden uit te trekken om onder meer ‘piekbelasters’, oftewel bedrijven die veel stikstofneerslag veroorzaken in de natuur, versneld aan te pakken. Bedrijven zal worden gevraagd of zij willen stoppen, verplaatsen of verduurzamen. Landbouwminister Adema, die in oktober zijn opgestapte partijgenoot Staghouwer opvolgde, wil met boerenorganisaties om de tafel om een deal te sluiten met boeren die willen doorgaan met hun bedrijf. Een akkoord daarover is er voorlopig nog niet, erkende hij . Er is “geen harde termijn”, maar het kan wel maart of april worden, zo antwoordde hij op vragen van GroenLinks-Kamerlid Bromet, die het erg lang vindt duren. Adema sprak dat niet tegen, maar zei op zijn beurt dat als je na maanden onderhandelen “bijna bij een akkoord bent” het de moeite is om nog even door te gaan en je niet vast te pinnen op een datum. Agrarische en industriële bedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden moeten van het kabinet de stikstofuitstoot grotendeels of helemaal terugdringen om de natuur te kunnen laten herstellen. Boerenbedrijven in de buurt van die beschermde gebieden krijgen een eenmalig aanbod om te stoppen. Het gaat om 2000 tot 3000 ondernemers. De stikstofruimte die dit oplevert, wordt gebruikt om zogenoemde PAS-melders zo snel mogelijk te legaliseren. Dat zijn boeren die door een roemruchte uitspraak van de Raad van State uit 2019 buiten hun schuld geen vergunning hebben. Ook kan zo ruimte ontstaan voor bouwprojecten. Een groot deel van de Kamer, waaronder PvdA, GroenLinks, BBB en VVD, maakte nogmaals duidelijk ertegen te zijn dat Rijkswaterstaat en de Schiphol Group intussen achter de schermen boerenbedrijven opkopen, om zo stikstofruimte voor de verbreding van snelwegen en de luchthavens Schiphol en Lelystad te regelen. Die ruimte moet juist eerst naar de PAS-melders en de bouw, vinden de politieke partijen. Een meerderheid in de Kamer wil nu dat het kabinet een spoedadvies aan de landsadvocaat vraagt over het optreden tegen de PAS-melders. In Overijssel zitten PAS-melders die tot voor kort gedoogd werden, in de problemen: onlangs oordeelde de rechter dat die provincie moet stoppen met gedogen, waardoor de boeren dwangsommen opgelegd krijgen. Van der Wal werd emotioneel toen ze sprak over haar bezoeken aan enkele van deze boerengezinnen en noemde het een vreselijke situatie voor hen. BBB-leider Van der Plas sprak van “krokodillentranen”. Van der Wal vond op haar beurt dat er aan haar “menszijn” werd getwijfeld. Van der Plas zei dat ze het over het kabinet als geheel had.