Een dodelijke schimmel die van mensen agressieve zombies maakt, een gekwelde vader die zijn kind heeft verloren en desolate Amerikaanse steden: het zijn de perfecte ingrediënten voor een horrorfilm. Toch werd dit verhaal niet in een filmstudio in Hollywood bedacht, maar op de burelen van een gameontwikkelaar. Het is namelijk het plot van de succesvolle actiegame The Last of Us, die tien jaar geleden verscheen voor de PlayStation. Het spel won talloze prijzen, vandaag verschijnt de verfilming bij streamingdienst HBO. De aankondiging van de serie leidde tot gemengde reacties bij fervente gamers. Zij waren bang dat een vertolking geen recht zou doen aan het spel en dat is niet onterecht: eerdere game-adaptaties werden met wisselend succes ontvangen. Voor de film Pokémon: Detective Pikachu (2019) klonk bijvoorbeeld lof, maar over de adaptatie van The Witcher (Netflix, 2019) waren fans verre van te spreken. Zij deden op sociale media hun beklag over de casting en de verhaallijn, die het bronmateriaal niet volgde. Resident Evil (Netflix, 2022), naar de gelijknamige gamereeks, werd na één seizoen geschrapt. Dat streamingdiensten desondanks nog steeds bereid zijn hun vingers te branden aan game-adaptaties, vindt David Nieborg, universitair docent Media Studies aan de Universiteit van Toronto, niet vreemd. “De streamingdiensten zijn verwikkeld in een hevige concurrentiestrijd”, legt hij uit. “Je moet ze zien als bank. Ze financieren projecten en doen er, net als banken, alles aan om risico’s te mijden. En hoe zorg je dat je risico mijdt? Door terug te grijpen op bestaand materiaal dat al succesvol is gebleken.” Dat bedrijven uitkomen bij games als The Last of Us, is volgens Nieborg logisch. “Die verhalen zijn al uitgewerkt door gamemakers. De personages hebben een naam en het universum waarin het verhaal zich afspeelt, bestaat al. Al die elementen zijn al goed doordacht.” Daar komt volgens Nieborg nog een voordeel bij: verfilm je een populaire game, dan heb je een groot publiek binnen handbereik: gamers. “The Last of Us heeft ontzettend veel prijzen gewonnen. Miljoenen gamers kennen het spel en waarderen het.” Van de videogame The Last of Us van ontwikkelaar Naughty Dog verschenen tot dusver twee delen. Beiden werden door recensenten geprezen vanwege de verhaallijn, het narratief. In de zombiewereld van Naughty Dog staat de vader-dochterrelatie centraal. Wanneer er een wereldwijde pandemie uitbreekt, verliest vader Joel op dramatische manier zijn 12-jarige dochter. Twintig jaar later wordt hij gekoppeld aan een 14-jarig weeskind: hij moet haar naar een andere staat in de VS smokkelen. De twee krijgen een hechte band. Die band maakt het verhaal uiterst geschikt voor een filmadaptatie, zegt Nieborg. “Er zijn niet zoveel games waarbij de nadruk op het narratief ligt. De game is bovendien niet alleen leuk, maar ook betekenisvol. Je voelt emoties bij het verhaal, het raakt mensen. Dat is belangrijk als je een serie maakt: je wil niet 10 uur alleen naar zombies kijken.” De schrijver en regisseur van de spellen, Neil Druckmann, was nauw betrokken bij het maken van de serie. Toch twijfelde hij eerst of een serie wel zou werken. “Het verhaal was geschreven om spelend te ervaren, niet om alleen naar te kijken. Een heleboel elementen werken niet zo goed wanneer je alleen kijkt. Dus voor ons was de vraag of we genoeg in het verhaal geloofden, voor de vertaalslag naar een ander medium.” Niet alle populaire games hebben zo’n sterk narratief, stelt Nieborg. “Bij Call of Duty kun je het verhaal op een bierviltje uitschrijven, zo dun is het.” Zo’n reeks is volgens de gamedeskundige dan ook veel moeilijker om goed te verfilmen. Zelf zegt Druckmann gefascineerd te zijn door de ‘videogame curse’, de vloek die er op gameverfilmingen ligt. Druckmann: “Historisch gezien worden van videogames slechte vertolkingen gemaakt. Veel mensen denken daardoor dat je met games geen goede verhalen kunt vertellen.” De game-industrie heeft lange tijd moeite gehad om complexe verhalen te vertellen, zegt Nieborg. Daar was ook weinig vraag naar. Decennialang werden spellen gemaakt voor een beperkt publiek, namelijk tienerjongens. Maar nu de doelgroep volwassener en diverser wordt, komt er volgens de game-deskundige meer ruimte voor verhalende spellen. Hij verwacht dan ook dat de komende jaren veel meer verhalende games gemaakt en verfilmd zullen worden. Een potentieel succes kan volgens hem de aangekondigde Netflix-serie van Horizon zijn, naar twee spellen van de Nederlandse maker Guerrilla Games. Schrijver Druckmann hoopt dat dat gamers ‘zijn’ HBO-serie zullen waarderen, maar dat de serie ook nieuwe mensen naar het spel trekt. “Ik hoop dat mensen de verfilming kijken en zullen denken: wow, is dit gebaseerd op een videogame? Hopelijk gaan ze dan terug naar het bronmateriaal. Dan zullen ze zien hoe rijk het medium games is.”