Een paar duizend klanten van ING hebben een bericht gekregen dat ze niet meer dan een ton op hun rekening mogen hebben, omdat ze de Russische of Belarussische nationaliteit hebben. Ook mensen die al decennia in Nederland wonen hebben dit bericht gekregen. Rekeningen van klanten die daadwerkelijk meer dan een ton hebben zijn geblokkeerd: er kan geen geld meer bijgeschreven worden op hun rekening. Geld overmaken kan nog wel. Hoeveel rekeningen de ING geblokkeerd heeft is niet duidelijk. De bank zegt hiermee een sanctie van de Europese Unie uit te voeren, maar gaat verder dan andere banken. Zo heeft ABN Amro deze maatregel alleen opgelegd aan Russische klanten die niet in de Europese Unie wonen. Volgens een woordvoerder van die bank gaat dat om veel minder dan een paar duizend mensen. De Rabobank en de Volksbank hebben nog niet laten weten hoe zij de sanctie uitvoeren. De maatregel komt voort uit één van de Europese sancties: er is een verbod op het aannemen van tegoeden hoger dan een 100.000 euro van mensen met een Russische nationaliteit of die in Rusland wonen. Maar dat geldt niet voor mensen die daarnaast ook de nationaliteit van een EU-land hebben, of een geldige verblijfsvergunning binnen de EU. In het geval van ING geldt deze regel nu dus ook voor iedereen die ooit is aangemeld als Rus of Belarus. Als die klanten kunnen aantonen dat ze ook een EU-nationaliteit of verblijfsvergunning hebben wordt de blokkade opgeheven. Bij rekeningen die door deze sancties zijn geblokkeerd worden alle overschrijvingen tegengehouden als het totaalsaldo daarmee boven een ton uitkomt. Ook kan er dan geen geld meer worden overgemaakt vanuit de spaarrekening of beleggingsrekening naar de betaalrekening. Dit geldt voor alle Russen zonder verblijfsvergunning in de EU, ook voor ‘gewone Russen’ die niet direct iets met de oorlog te maken hebben. In het geval van ING kan het ook voorkomen dat klanten die op dit moment geen Russische nationaliteit meer hebben, ook onder de blokkade vallen. Door sommige Russen in Nederland wordt het beleid als pijnlijk gezien. “Deze chaotische en paniekerige acties tegen alle Russen lijken mij een soort discriminatie”, zegt Maria Abramovitsj, die een rekening heeft bij ING. Zij woont al twintig jaar in Nederland en heeft inmiddels geen Russische nationaliteit meer. Toch kreeg ook zij gisteren bericht van de bank. Andersom gebeurt ook. Zo heeft Daria Kremenskaja zowel de Nederlandse als de Russische identiteit, en een hypotheek en bankrekening bij ING. Maar zij heeft geen bericht gekregen, vertelt ze. Dubbele nationaliteiten, of wijzigingen in de nationaliteit worden niet automatisch aan de bank doorgegeven, zegt een woordvoerder. “Wij kunnen ons daarom alleen baseren op de klantgegevens die de klant zelf aan ons doorgeeft”. Dat kan verklaren waarom sommige mensen die geen Russische nationaliteit hebben, wel dit bericht hebben gekregen en andersom. De bank roept klanten op om het door te geven als gegevens uit de administratie onvolledig of verouderd zijn. Dat klanten dit als vervelend kunnen ervaren is begrijpelijk, zegt de bank. Deze sanctie laat ruimte voor interpretatie, zegt Nathan Oostindjer, sanctiespecialist bij de Nederlandse Vereniging van Banken. “De regel is erop gericht om specifiek Russen die deposito’s van meer dan een ton aanhouden bij Europese instellingen te blokkeren. Maar hoe moet je dat uitvoeren? Dat leidt tot vragen.” De afgelopen weken hebben Europese banken daarom vragen gesteld aan de Europese Commissie over deze maatregel. De antwoorden op 27 van die veelgestelde vragen heeft de Europese Commissie inmiddels gepubliceerd. Bijvoorbeeld: wat moeten banken doen als er meer dan een ton op een rekening staat? Geldt het ook voor klanten die andere valuta op hun rekening hebben dan euro’s? Daaraan is ook te zien dat dit een probleem kan zijn voor banken die het beleid moeten uitvoeren, zegt Oostindjer. “Banken hebben veel ervaring met het uitvoeren van sancties, maar deze sancties volgen elkaar in hoog tempo op. Dat maakt het complex”, zegt hij. Daarnaast wordt er ook een nieuwe type sancties opgelegd, zegt hij. “Zo’n sanctie met een grens op honderdduizend euro is echt een nieuwigheid. Daar hebben banken niet eerder mee te maken gehad, en dat kan ook verschillen in de uitvoering verklaren.”