Waarom vrij nemen op een feestdag als je hem niet viert? Op grote schaal gebeurt het nog niet, maar het neemt toe: een flexibel feestdagenbeleid voor personeel. ‘Ruilfeestdagen’ zijn er sinds dit jaar bij pr-bedrijf Weber Shandwick, zegt directeur Hafida Abahai. “We hebben teamleden die aan de ramadan doen. Normaal gesproken nemen die voor het Suikerfeest aan het einde van de vastenmaand een vrije dag. Toen kwam het verzoek om dat te ruilen. Ik zei direct: dat gaan we doen. Gek eigenlijk dat we dit niet eerder deden.” Vakbond FNV ziet dat werknemers iets vaker vragen om een feestruil. “Wij horen dit regelmatig terug. In cao’s waarin Goede Vrijdag als vrije dag is opgenomen. kan dat dan worden geruild voor bijvoorbeeld islamitische feestdagen.” De bond heeft de indruk dat dit vooral komt door een meer diverse werkvloer. “Het gesprek komt op gang.” Werkgeversvereniging AWVN bevestigt dat. “Het is een van die bijna onzichtbare trends in cao’s en arbeidsvoorwaarden. Er is duidelijk een toenemende behoefte om zaken als feestdagen flexibel te maken.” Doordeweekse feestdagen mogen bij advieskantoor PwC al jaren worden geruild voor religieuze en culturele feestdagen. “Er wordt zeker gebruik van gemaakt. Dit vinden we belangrijk vanwege diversiteit. Het staat ook in onze arbeidsvoorwaarden. Maar als je het doet, moet je het wel afstemmen met je collega’s.” Bij Weber Shandwick kunnen werknemers hun ‘traditionele’ werkvrije feestdag ook inruilen voor een niet-feestdag, of niet-religieus evenement. Zoals de sterfdag van een dierbare of een trouwjubileum. “Wat mensen belangrijk vinden om te vieren of herdenken kan heel persoonlijk zijn”, zegt directeur Hafida Abahai. Hoewel de Goede Vrijdag in haar bedrijf een vrije doordeweekse dag is, en dus ruilbaar, heeft nog niemand er gebruik van gemaakt. “Het moet nog gaan leven”, zegt Abahai. “Wel heeft al iemand zijn Hemelvaart omgeruild voor het Suikerfeest.” Arbeidsmarktdeskundige Hafid Ballafkih ziet de voordelen van een flexibele omgang met feestdagen. “Het is bekend dat autonomie bijdraagt aan werkgeluk. Ik zie ook geen reden om dit niet aan te bieden. In sommige sectoren zal het lastiger zijn, maar er zijn voorbeelden van bedrijven, zoals de politie, waarbij dit goed valt te regelen.” De AWVN zegt dat werkgevers er weinig op tegen hebben, zolang het werk er niet onder lijdt. “In een cao kun je een ruime afspraak maken met daarin de optie om feestdagen te ruilen. In die zin is het niet heel anders dan bij een ploegendienst. Dan kunnen mensen ook ruilen, maar zomaar wegblijven is een probleem.” Zorgen over de werkbaarheid van deze constructie – een paar collega’s die wel tijdens Hemelvaart werken, andere niet – heeft Abahai niet. “Dat moet in ieder geval geen reden zijn het niet te doen. Laat wel weten aan collega’s dat jij wel werkt.” Volgens arbeidsmarktdeskundige Ballafkih gebeurt het nog op kleine schaal, maar zijn dit soort veranderingen op de werkvloer onvermijdelijk. “Organisaties die zich hier tegen verzetten, zullen straks een deel van de arbeidsmarkt missen. Als organisatie moet je klaar zijn voor meer diversiteit. En dat wordt alleen maar belangrijker.”