Er is extra beleid nodig om te voorkomen dat overlast door houtrook uit kachels toeneemt, waarschuwt onderzoeksinstituut TNO. Volgens de organisatie duurt het te lang voor oude kachels worden vervangen door modernere en schonere kachels. Vorig jaar is de verkoop van haarden en kachels met 45 procent gestegen ten opzichte van 2011. Vanwege de hoge energieprijzen zijn mensen meer hout gaan stoken, schrijft TNO. De verkoop van kachels met een ecologisch keurmerk, die veel minder fijnstof uitstoten, ging met 30 procent omhoog. Maar er worden ook “volop oude, viezere kachels” tweedehands aangeboden. “Onze inschatting is dat er een verschil in fijnstof-uitstoot is van minstens een factor zes”, zegt TNO-onderzoeker Hugo Denier van der Gon in het NOS Radio 1 Journaal. Zo’n 20 jaar geleden werd begonnen met het uitgeven van een keurmerk voor kachels. Eerst was er de TNO-MEP-keuring, later kwam het DIN-keurmerk, een Duitse standaard die hier werd overgenomen en nog steeds in gebruik is. Sinds 2021 moeten kachels voldoen aan de Europese uitstootrichtlijnen. Het verbranden van hout veroorzaakte in 2020 ruim een kwart van de fijnstof in Nederland. Dat is vier keer zoveel als de fijnstofuitstoot door het wegverkeer. TNO wijst er ook op dat de houtrook vrijkomt op plekken waar mensen verblijven, bijvoorbeeld in woonwijken. De rook van kachels kan gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals kanker, luchtwegaandoeningen of hart- en vaatziekten. “De alleroudste kachels, van voor het jaar 2000, staan nog in heel veel huizen. We denken dat het er nog zo’n 75.000 zijn”, zegt Denier van der Gon van TNO. “Mensen kopen nu vaak een nieuwe kachel die aan de laatste standaarden voldoet. Dat is heel goed, maar die oude kachel wordt niet gesloopt, die krijgt een tweede leven.” Met al die keurmerken is de absolute hoeveelheid fijnstof door houtstook de afgelopen jaren wel afgenomen, maar andere fijnstofbronnen, bijvoorbeeld het wegverkeer, zijn veel harder gedaald. “Dus relatief is de bijdrage van houtstook groter geworden”, concludeert Denier van der Gon. TNO heeft onderzocht of strengere regels voor de verkoop van kachels nodig zijn. Daaruit blijkt dat de stikstofemissie met nog eens 25 procent stijgt, als er door de hogere energieprijzen meer hout wordt gestookt en er geen extra maatregelen komen om bestaande, oudere kachels te vervangen. “Dan neemt de stikstofuitstoot toe, ook al verkoop je meer schone kachels”, zegt Denier van der Gon. Daarom pleit TNO voor maatregelen om de oude kachels te vervangen en de overlast te beperken. Tot het zover is, heeft de organisatie tips voor bezitters van houtkachels. Het valt niet te voorspellen of de populariteit van hout stoken blijft toenemen. De energieprijzen zijn de afgelopen tijd weliswaar fors gedaald, maar TNO acht het niet ondenkbaar dat de belangstelling voor houtkachels nog verder stijgt.