Minister Van der Wal voor Natuur en Stikstof heeft in de Tweede Kamer gezegd dat het stikstofbeleid nodig is voor de natuurbescherming en niet kan worden versoepeld. Niet alle boeren kunnen door met hun bedrijf zoals ze gewend zijn. Dat wordt het komende jaar duidelijk. “Helaas is er vandaag nog geen duidelijkheid voor de boeren”, zei Van der Wal in het debat over het stikstofbeleid. De minister begrijpt dat het veelbesproken stikstofkaartje veel stof heeft doen opwaaien. “Ik begrijp dat als je een kaartje ziet met kleurtjes, je dan meteen kijkt als boer: waar zit ik met mijn bedrijf.” Maar dat is niet de bedoeling van het kaartje, aldus Van der Wal. “Het gaat om indicatieve reductiedoelen.” De provinciebesturen moeten het komende jaar met de boeren uit hun provincie gaan bedenken hoe in totaal de stikstofvermindering kan worden gehaald. Voor heel Nederland moet de stikstofuitstoot in 2030 50 procent minder zijn. Dat hoeft niet precies volgens het kaartje. Voor de Waddeneilanden is bijvoorbeeld een afnamedoel van 95 procent vastgesteld, terwijl er op de eilanden helemaal geen intensieve veeteelt is en zij dus weinig kunnen doen. De provincie Friesland moet het doel door maatregelen elders in de provincie zien te halen, legde de minister uit. Van der Wal reageerde ook op de kritiek dat er voor de industrie en het verkeer nog geen stikstofdoelen zijn vastgelegd. Die komen in januari, zei de minister. “Ik wilde niet wachten met de landbouwsector, want nu hebben de provincies meer tijd.” Op de vraag of ze heeft geprobeerd voor Nederland versoepelingen te regelen bij de Europese Unie zei ze: “We zijn het slechtste jongetje van de klas als het gaat om de bescherming van natuurgebieden. Ik krijg te horen dat we ons huiswerk moeten doen. Europa gunt het ons niet, want we hebben ons niet aan de afspraken gehouden.” Ze herhaalde dat de Nederlandse natuur er echt slecht voor staat en dat die zich moet kunnen herstellen voor volgende generaties. Haar collega-minister Staghouwer van Landbouw kreeg scherpe kritiek van vrijwel de hele Kamer. Staghouwer had beloofd met een plan te komen dat de boeren perspectief moet bieden. Maar dat is nog niet gelukt. Bij de stikstofmaatregelen zat wel een brief van 49 pagina’s over allerlei bestaande subsidieregelingen met de titel ‘Perspectief voor agrarische ondernemers’, maar die vindt een groot deel van de Kamer onder de maat. GroenLinks-leider Klaver had het over “broddelwerk”. Staghouwer verdedigde zijn beleid, dat hij “een brede waaier aan maatregelen” noemde en geen “nietje door een stapel bestaande regelingen”, zoals de SGP het betitelde. Een meerderheid van de Tweede Kamer, inclusief zijn eigen partij de ChristenUnie, eist dat Staghouwer ruim voor Prinsjesdag met een concreter plan komt. De coalitiepartijen steunen het kabinetsbeleid in grote lijnen, maar zeggen de uitwerking door de provincies en het perspectief voor boeren de komende maanden kritisch te gaan volgen. Ondertussen discussiëren zij onderling over hun woordkeus: “Na het debat staat minister Van der Wal een enorme opdracht te wachten. Ze wil het komende jaar samen met provincies de juiste oplossing vinden, maar het provinciale bestuur gaat een onzeker jaar tegemoet met in maart 2023 verkiezingen voor de Provinciale Staten. Binnen de coalitie staan de verhoudingen ook op scherp: VVD, CDA en CU maken zich zorgen over de impact van het plan, terwijl D66 al langer pleit voor een flinke inperking van de veestapel. D66 wordt verweten dat die partij de boeren wel erg gretig de duimschroeven aandraait. De andere drie partijen hebben te maken met onrust over het plan in de eigen achterban. Maar de belangrijkste doelstelling van het stikstofbeleid (50% reductie in 2030) blijven zij onderschrijven. De minister kan dus verder.” Bij de oppositiepartijen zijn voor- en tegenstanders van de stikstofaanpak. De PVV vindt dat de boeren worden weggepest en de SGP spreekt van onhaalbare doelen. BBB-leider Van der Plas zei dat de natuur niet wordt bedreigd, maar de boeren wel. Zij sprak van “stuitende gevoelloosheid” van het kabinet. GroenLinks, Partij voor de Dieren en PvdA zijn tevreden met het feit dat het stikstofprobleem wordt aangepakt. PvdD-leider Ouwehand noemde Van der Wal de eerste bewindspersoon op Landbouw die bereid is nu eindelijk werk te maken van natuurherstel. Tijdens het debat kwamen ook meerdere boeren kijken in de Kamer. Een groep emotionele boeren sprak in de pauze van het stikstofdebat met verschillende Kamerleden. Sommigen waren met de tractor naar Den Haag gekomen en hadden die voor de deur geparkeerd: Lees hier het liveblog over het hele Kamerdebat terug.