De Britse regering heeft een wetsvoorstel ingediend waarmee afspraken uit het Brexit-akkoord met de Europese Unie over handel met Noord-Ierland eenzijdig aangepast kunnen worden. De EU heeft bij monde van vicevoorzitter van de Europese Commissie Maros Sefcovic ontstemd gereageerd op het Britse wetsvoorstel. Er wordt niet opnieuw onderhandeld met het Verenigd Koninkrijk, zo liet de Slowaak weten op een persconferentie. De precieze inhoud van het wetsvoorstel, dat door buitenlandminister Liz Truss is ingediend in het Britse parlement, is nog niet bekend. Het gaat hoe dan ook sowieso één tot anderhalf jaar duren voordat het Britse parlement de wet heeft aangenomen en het wetsvoorstel kan ook nog stranden. Aangenomen wordt dat het wetsvoorstel het makkelijker maakt voor Britse bedrijven om producten naar Noord-Ierland te sturen. Er zou verder in staan dat Europese rechters niet langer het laatste woord hebben bij Brexit-handelsgeschillen. De rol van het Europees Hof van Justitie wordt teruggebracht en in plaats daarvan worden geschillen opgelost door middel van arbitrage. Ook zou het wetsvoorstel vastleggen dat Noord-Ieren straks onder dezelfde belastingregels vallen als inwoners van de rest van het Verenigd Koninkrijk. De EU en het Verenigd Koninkrijk kwamen destijds het Noord-Ierland-protocol overeen. Dat houdt in dat Noord-Ierland na de Brexit de handelsregels van de Europese interne markt blijft volgen. Tegelijkertijd werd afgesproken dat er geen landsgrens komt tussen Noord-Ierland en EU-lidstaat Ierland, dat zou een opleving van geweld in Noord-Ierland moeten voorkomen. Daardoor kwam de grens in zee te liggen. Maar dat is Noord-Ierse unionisten een doorn in het oog, omdat er sindsdien allerlei beperkingen gelden voor handel tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk en het Noord-Ierland van de rest van het Verenigd Koninkrijk zou afsnijden. Het terugbrengen van de rol van het Europees Hof van Justitie is voor de EU onaanvaardbaar en grenscontroles tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk zijn volgens de EU nodig om te voorkomen dat goederen ongecontroleerd de EU binnenkomen via EU-lidstaat Ierland. “Johnson noemt het zelf ‘niet een big deal’, maar voor zover we nu kunnen zien gaat dit wetsvoorstel behoorlijk ver. Sommigen zeggen zelfs: Johnson gaat met een sloophamer door zijn zelf getekende Brexit-afspraken heen. Volgens de Britse regering is de wet nodig om de problemen in Noord-Ierland op te lossen. Na achttien maanden onderhandelen beweegt de EU volgens London niet genoeg mee met de aanpassingen die volgens de Britse regering nodig zijn om de problemen in Noord-Ierland op te lossen. En dus geven ze zichzelf de mogelijkheid om Brexit-afspraken over Noord-Ierland eenzijdig aan te passen – een vrij dramatische move. Een grote vraag is of dit wetsvoorstel het internationaal recht schendt, en of het niet deels wordt gedreven door de interne ruzies binnen de Tory-partij. En natuurlijk of dit de relatie met de EU niet nog verder zal beschadigen.” Vorige maand werd al duidelijk dat de Britten de grenscontroles wilden afschaffen op goederen die naar Noord-Ierland worden verscheept. De Britse regering noemt het schadelijk dat Noord-Ierland anders wordt behandeld dan de rest van het Verenigd Koninkrijk. Volgens de Britten is het eenzijdige besluit wettig en premier Johnson noemt het een “relatief simpele” aanpassing, maar critici stellen dat het wetsvoorstel het internationaal recht schendt. Ook binnen Johnsons eigen Conservatieve Partij zijn er tegenstanders van het voorstel. “De Europese Commissie dreigt met juridische stappen als de Britten het voorstel echt doorzetten. Dat zou al op korte termijn kunnen gebeuren, want dit komt niet als verrassing. De Commissie wil een oude inbreukprocedure die tijdens de Brexit-onderhandelingen was opgeschort op korte termijn opnieuw opstarten en ook een nieuwe aanhangig maken. Eurocommissaris Sefcovic zei dat hij zich grote zorgen maakt over deze eenzijdige stap van het VK, die schade toebrengt aan het wederzijds vertrouwen en de hele Brexit-deal. Sefcovic zei wel door te willen praten over het verminderen van controles, maar niet over wat de Britten nu allemaal op tafel leggen. Het terzijdeschuiven van het Noord-Ierland-protocol is voor de EU onacceptabel omdat het een inbreuk is op de Europese interne markt. De EU wil juist voorkomen dat er een ‘lek’ ontstaat in de interne markt en goederen zonder controle de EU binnenkomen. De EU kan in het uiterste geval importtarieven gaan heffen.”