Deze week lekte uit dat het kabinet voor Borssele kiest als locatie voor twee nieuwe kerncentrales. Maar anders dan de bedoeling was, wordt daar vandaag waarschijnlijk toch geen knoop over doorgehakt, juist omdát er gelekt is. Iedere journalist in Den Haag profiteert wel eens van ‘lekken’: informatie die via anonieme bronnen naar buiten komt, maar waarvan het officieel niet de bedoeling was dat die al bekend zou worden. En het is bijna een ritueel: de Tweede Kamer ergert zich eraan en klaagt bij het kabinet; dat deelt de kritiek en belooft lekken zoveel mogelijk tegen te gaan. Nog vorige week stuurde Kamervoorzitter Bergkamp een boze brief aan premier Rutte. Zij verwees naar uitgelekte plannen over de Najaarsnota, over de aanpak van piekbelasters en over het grondwaterpeil. Zij benadrukte dat de Kamer als eerste moet worden geïnformeerd en vroeg premier Rutte dit aan de orde te stellen in het kabinet. Rutte antwoordde deze week dat het kabinet er in de vergadering van vorige week inderdaad over heeft gepraat. In een brief aan Bergkamp onderschreef hij het uitgangspunt “dat informatie over beleidsvoornemens van het kabinet allereerst met de Kamer wordt gedeeld voordat hiermee door leden van het kabinet op andere wijze naar buiten wordt getreden”. Het kabinet voelt zich er verantwoordelijk voor dat “binnen de mogelijkheden die het voor handen heeft, er alles aan wordt gedaan voortijdige publicatie te voorkomen”. Rutte beloofde verder dat hij een eerder gebruik zal herinvoeren. Om veelvuldig lekken tegen te gaan, was het jaren de gewoonte om te vroeg bekend geworden plannen over iets wat die week in het kabinet zou worden besproken alsnog van de agenda te halen. Dat gaat het kabinet in dit soort gevallen weer doen, schreef de premier deze week aan de Kamer. En mogelijk doet zich dus meteen deze week al zo’n geval voor: vandaag zou het kabinet een besluit nemen over kerncentrales in Borssele. Maar er lijken nu toch nog geen knopen te worden doorgehakt. Daarvan moet dus het signaal uitgaan dat er niet moet worden gelekt. Het is al jaren gebruik dat het belangrijkste nieuws uit de Miljoenennota nog voor Prinsjesdag op straat ligt; ook dat leidt bijna altijd tot boze vragen uit de Kamer, maar toch gebeurt het steeds weer. Er volgen dan bijna nooit echte sancties. Wel mocht PvdA-Kamerlid Tang in 2009 een maand het woord niet voeren namens zijn fractie, nadat hij Prinsjesdagstukken had gelekt aan RTL. Als er wordt gelekt, wordt soms de Rijksrecherche gevraagd de kwestie te onderzoeken, maar dat levert bijna nooit iets op. En niet alleen kabinetsplannen worden gelekt. Een paar weken geleden ontstond ophef over het onderzoek dat de Tweede Kamer wil instellen naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag door oud-Kamervoorzitter Arib. Er rezen niet alleen vragen over het onderzoek zelf, maar ook over het feit dat Arib er voor het eerst over hoorde via de pers. Kamervoorzitter Bergkamp deed aangifte van het lek bij het Openbaar Ministerie en de Rijksrecherche stelt nu een onderzoek in. NOS-verslaggever Wilco Boom zei vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal over lekken en anonieme bronnen: “Wat deeg is voor de bakker, zijn bronnen voor de journalist en we kunnen echt niet zonder.” Hij wees erop dat er om verschillende redenen gelekt wordt: soms willen politici zich profileren, soms is het een proefballonnetje en wil men kijken hoe iets valt. Een andere keer wil een politicus een ander een hak zetten, maar het gebeurt ook wel dat iets per ongeluk of door onbenulligheid naar buiten komt. Als een journalist iets interessants hoort, probeert hij het meestal te checken bij een andere bron, maar het komt ook wel voor dat hij er niets mee doet. “De gouden regel is dat één bron geen bron is, voordat we iets publiceren”, verduidelijkte Boom.