Wie straks wil betalen, kan naast geld van een bankrekening en contant geld ook betalen met digitale euro’s van de Europese Centrale Bank gestald op een aparte bewaarrekening. Dat is het voorstel dat de Europese Commissie vandaag doet. Het gebruik van contant geld loopt terug en veel inwoners zijn steeds afhankelijker van commerciële banken en buitenlandse betalingsverwerkers bij hun aankopen en overboekingen. De Europese Commissie wil daarom een alternatief mogelijk maken. De afgelopen jaren is er samen met nationale centrale banken een plan uitgewerkt. Vijf vragen en antwoorden over het nieuwe betaalmiddel dat steeds dichterbij lijkt te komen. Het komt neer op een digitale variant van contant geld. Deze digitale euro kun je bewaren bij de centrale bank via een app op je telefoon. Ook kan het een aparte rekening worden in bankenapps die mensen nu al op hun telefoon hebben staan. Het grote verschil is dan dat het geld op de rekening van de digitale euro blijft werken, ook als een bank failliet gaat of er een grote storing is. De digitale euro moet namelijk ook in winkels gebruikt kunnen worden – offline – als er geen werkende internetverbinding is. Er komt een maximum aan hoeveel digitale euro’s die je naast je bankrekening mag hebben, dat zal maximaal 3000 euro worden. Ja en nee. Het geld op je betaal- en spaarrekening kun je inderdaad niet fysiek vasthouden. Dat is giraal geld. Het is een getal op je bankrekening, waarmee je kunt betalen met je bankpas of mobiele telefoon in de winkel. Je kunt het geld ook via een geldautomaat uit de muur halen. Dat is weer contant geld. Giraal geld wordt uitgegeven door een commerciële bank. Het wordt gegarandeerd door de leningen die de bank ertegenover heeft staan. Contant geld wordt uitgegeven door een centrale bank. Omdat het gebruik van contant terugloopt, willen centrale banken met een digitaal alternatief komen dat ze zelf uitgeven. In de eurozone moet dat volgens de Europese Commissie de digitale euro worden. In Nederland loopt het aantal betalingen met cash terug. Nog maar een op de vijf betalingen is met contant geld. De Europese Commissie benadrukt dat de digitale euro een aanvulling wordt op het betaalsysteem en geen vervanging is van contant geld. De commissie komt daarom met een voorstel dat het voortbestaan van contant geld moet garanderen. Landen in de eurozone moeten erop toezien dat contant geld voldoende beschikbaar blijft en dat het op genoeg plekken wordt geaccepteerd. Eerder besloot minister Kaag van Financiën al tot extra maatregelen. Welke voordelen heeft dit geldsysteem? En wat kunnen we ermee? Daarover econoom Mathijs Bouman: De digitale euro kan een oplossing zijn voor mensen die niet makkelijk een bankrekening kunnen openen. De Europese Commissie wil daarom dat de digitale euro ook gebruikt kan worden voor mensen die geen klant zijn van een bank. Op de achtergrond speelt ook mee dat Europa nogal afhankelijk is van het buitenland met het betaalverkeer, zoals van Amerikaanse bedrijven als Mastercard en Visa. Ook vrezen banken digitale munten die grote techbedrijven willen lanceren, zoals Facebook of Google. Ons betaalverkeer zou dan in handen kunnen komen van beursgenoteerde bedrijven die het niet zo nauw nemen met de privacy. In Brazilië ontwikkelde de centrale bank om die reden het betaalsysteem Pix. Al na twee jaar ging een kwart van de betalingen in het land al via deze snelle en goedkope betalingsmanier. Er is vanaf het begin af aan veel kritiek op de digitale euro. Het is een oplossing voor een probleem dat er in Nederland nauwelijks is, omdat veel mensen al een bankrekening hebben, is een veelgehoorde opmerkingen. Hoeveel behoefte is er aan het nieuwe betaalsysteem? Ook zijn er zorgen over de privacy, want waar nu betalen met contant geld anoniem is, kan een transactie met de digitale euro wellicht geregistreerd worden. De Europese Commissie wil die kritiek wegnemen met de belofte dat centrale banken geen inzicht krijgen in de identiteit van burgers die de digitale euro gebruiken. Als de betaalmethode offline wordt gebruikt, wordt er helemaal geen data gebruikt, belooft de commissie. Maar na corona is de digitale euro voer voor complottheorieën geworden. Het zou worden bedacht om contant geld de nek om te draaien. En er kwam kritiek op koningin Máxima die in het openbaar haar enthousiasme uitte over de komst van het nieuwe betaalmiddel. De discussie over nut en noodzaak van de digitale euro gaat nog wel even duren. Het Europees Parlement gaat het voorstellen van de commissie bekijken en erover stemmen. Ook de minister van Financiën van de eurolanden spreken zich er nog over uit. Op z’n vroegst in 2028 wordt de digitale euro daadwerkelijk ingevoerd.