Het Europees Parlement heeft felle kritiek op het voorstel van de Europese Commissie om Polen onder voorwaarden 35 miljard euro uit het coronaherstelfonds uit te keren. Dat bleek in een debat over de kwestie in Straatsburg. Polen heeft recht op het geld om uit de coronacrisis te komen, maar kreeg het eerder niet omdat het land niet voldeed aan de eisen van een onafhankelijke rechtsstaat. De zorgen spitsen zich vooral toe op de zogenoemde tuchtkamer in Polen. Die kan rechters ontslaan en zelfs vervolgen als ze uitspraken doen die de regering niet bevallen. Volgens het Europees Hof van Justitie is daarmee de rechterlijke macht in het land niet onafhankelijk. Vorige week veranderde de Europese Commissie van mening. Volgens voorzitter Von der Leyen zijn er voldoende voorwaarden aan Polen gesteld die moeten leiden tot het herstel van de rechtsstaat. Daarom kan het geld alsnog worden uitgekeerd. Het overgrote deel van de parlementariërs reageerde kritisch en riep Von der Leyen op het matje. Die was eigenlijk niet van plan om zich in het parlement te verantwoorden. Pas na zware druk kwam ze alsnog. De kritiek was niet mals. Volgens CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers, partijgenoot van Von der Leyen, had Polen meer dan genoeg tijd gekregen om aan de gestelde minimumvoorwaarden te kunnen voldoen, maar is dat volgens hem niet gebeurd. En dus hamerde hij erop dat er geen enkele euro naar Polen mag voordat die eisen wél zijn ingewilligd. D66-Europarlementariër Sophie in t Veld heeft er geen vertrouwen in dat de commissievoorzitter rekening gaat houden met de wens van het parlement om het geld niet uit te keren voordat aan strenge voorwaarden is voldaan. “We hebben hier vijftien moties aangenomen over Polen. Allemaal genegeerd door de Commissie. Denkt u dat dat nu wel zou gebeuren?” Al meer dan een jaar lang zitten de Commissie en Polen in een patstelling over de onafhankelijkheid van rechters. Zo kent Polen een zogenoemde tuchtkamer die rechters die kritisch zijn over de regering en de hervormingen uit hun functie kan zetten. Rechters in deze tuchtkamer zijn aangewezen door de Poolse regering. Vorig jaar juli oordeelde ook het Europese hof van justitie dat deze tuchtkamer opgedoekt moet worden. Zolang dat niet is gebeurd, moet Polen elke dag 1 miljoen euro aan Brussel betalen. Von der Leyen deed haar best om haar beslissing te verdedigen door te zeggen dat er geen geld naar Polen gaat zolang niet aan de gestelde voorwaarden is voldaan. Maar volgens het parlement zijn die voorwaarden niet streng genoeg. Ook niet alle Eurocommissarissen steunden de beslissing van hun voorzitter. Meerdere commissarissen maakten bezwaar, onder anderen de Nederlandse commissaris Frans Timmermans stemde zelfs tegen. De Europarlementariërs verwezen in hun kritiek herhaaldelijk naar de kritiek binnen de Commissie. Vooral van de kant van de Europese conservatieven klonk juist lof voor het besluit. Het Poolse deel van die fractie had wel kritiek, maar dan vooral op de Europarlementariërs die ontevreden waren. “Jullie wonen niet in Polen. Jullie hebben geen idee wat er daar aan de hand is! Wij hebben helemaal geen autoritaire regering en met onze rechtsstaat is niets mis”, was de teneur. Het Europees parlement kan de beslissing van de Europese Commissie niet terugdraaien. De 27 lidstaten van de Europese Unie kunnen dat in theorie wel, maar het is niet de verwachting dat dat gebeurt. En daarmee lijkt het er sterk op dat Polen de 36 miljard kan krijgen, als het land aan de gestelde voorwaarden voldoet.