Tot de verbeelding sprak hij altijd al, de Hoogovenman. Het skelet werd in 1965 opgegraven op het terrein van de toenmalige Hoogovens. Nu blijkt uit nader onderzoek dat het ruim 2000 jaar oud is en dat ‘hij’ een ‘zij’ is geweest. Om precies te zijn: een vrouw tussen de 20 en 29 oud die kromliep van de reuma. “Ze moet ontzettende pijn hebben gehad”, zegt historisch archeoloog Jean Roefstra bij NH Nieuws, “Dat hebben we kunnen opmaken uit het onderzoek van de botten.” De geslachtsbepaling is een van de nieuwe wendingen in het jarenlange onderzoek naar het skelet dat in 1965 werd gevonden bij een personeelsingang van de staalfabriek in Velsen-Noord. “Een topvondst”, zei archeoloog Roefstra eerder. Maar in de zestiger jaren was er geen tijd om nader onderzoek te doen. Bovendien: de onderzoekstechnieken van nu waren toen, in de woorden van de archeoloog, “science fiction”. Dus gaf het skelet zijn geheimen pas veel later prijs. De eerste doorbraak kwam in 2018. Toen bleek dat de Hoogovenman niet uit de Midden-IJzertijd (500 tot 250 voor Christus) kwam, zoals aanvankelijk gedacht, maar uit de Late IJzertijd (de tweede of eerste eeuw voor Christus). En nu is het geslacht vastgesteld en de datering nog scherper gesteld: het gaat om het skelet van een vrouw, ze moet hebben geleefd tussen 174 en 19 jaar voor Christus en leed aan reuma. De onderzoekers hebben dat laatste kunnen afleiden uit isotopenonderzoek, waarmee ze bijvoorbeeld kunnen vaststellen wat mensen hebben gegeten en waar ze vandaan komen. De gegevens uit het isotopenonderzoek combineerden ze met dna-onderzoek en fysisch-antropologisch onderzoek naar (vergroeiingen van) de botten. Op grond van al dat onderzoek weet Roefstra zeker dat de Hoogovenvrouw aan reuma leed. Of de ziekte ook tot haar dood heeft geleid, is onzeker. “Heel moeilijk te zeggen”, stelt hij, “Maar eerlijk gezegd word ik wel triest bij de gedachte hoe zij is gevonden. Ze is als het ware in een veel te klein graf gepropt en daarna voor altijd vergeten, want over de grafkuil werd gewoon een akker gelegd. Ze is verdwenen in de anonimiteit.” Tot nu toe. De schedel van de vrouw is voor iedereen te zien in het Provinciaal Depot, gevestigd in Huis van Hilde in Castricum.