Ook de moeder aller Nederlandse tradities, het oliebollen eten met Oud en Nieuw, ontkomt niet aan experimenten en vernieuwing. Waar veruit de meeste Nederlanders gaan voor de traditionele oliebol (met of zonder krenten) zijn er dit jaar ook heel veel andere varianten te koop, zoals de zuremat-oliebol, de espresso martini-oliebol of de pornstar martini-oliebol. “Het is normaal dat oliebollenbakkers, die elk jaar dezelfde oliebol maken, op een gegeven moment denken: dit moet anders kunnen”, zegt culinair expert Onno Kleyn. “Als je creatief bent, wil je waarschijnlijk je assortiment op deze manier uitbreiden.” Heel herkenbaar, zegt Melissa van Gebakkraam Bosvelt in Huissen. Zij verkoopt naast traditionele oliebollen veel verschillende smaken. Haar populairste zijn de champagne-oliebol, de caramelbol en de zurematbol. De bacon en kaas-bol wil nog niet zo aanslaan. “Oliebollen bakken doe ik al sinds ik 12 jaar oud ben. Dat is echt mijn passie. De kraam is mijn hobby, passie en mijn lust en leven. Maar op een gegeven moment wil je investeren in iets nieuws. Je wil met de tijd meegaan.” De smaken zijn gebaseerd op dingen die ze zelf of mensen om haar heen lekker vinden. “Ik hou heel erg van Flugel en Boswandeling, dus dat gooi ik dan door de oliebol.” Haar creatieve bollen zijn populair, maar het meest verkoopt de 38-jarige Melissa toch de traditionele bollen. Dat is te verklaren, zegt culinair expert Kleyn. “Stel je voor, er staan twee schalen met oliebollen voor je op tafel. De ene schaal is gevuld met traditionele bollen, en de andere met oliebollen gevuld met rendang en taugé. Dan gaat het grootste deel van de mensen toch voor die ene bol met krenten. En blijven die rendangbollen liggen tot Nieuwjaarsdag.” Ook in Rotterdam vinden ze experimenteren leuk: Dat heeft te maken met tradities. “Als je iets maar een keer per jaar eet, schakel je terug op traditioneel en vertrouwd. Denk aan de bereiding van asperges in een aspergeseizoen: dan kook je de eerste keer ook met botersaus en een eitje. De tweede keer, áls je dat al wil, ga je pas experimenteren.” Maar die tweede keer wil je best een gekke smaak proberen. Dat ziet ook de Oliebollen Expert in Den Haag. Daar zijn de espresso martini-bollen niet aan te slepen. De bedenker, Tom Commers, postte een filmpje van de bol, die gebaseerd is op een van de populairste cocktails van het moment, op Instagram. Dat filmpje ging viral. “Mensen rijden om voor deze speciale oliebol”, zegt hij tegen de Telegraaf. Als je eten een hype wordt, ben je binnen, zegt Kleyn. “Daar dragen sociale media natuurlijk aan bij: bewust of onbewust wil je aan mensen laten zien dat jij die viral bol ook hebt gegeten. Dat kan jij kan zeggen: daar was ik bij.” Waarschijnlijk is de espresso martini-bol volgend jaar weer vervangen door een andere hype-bol, denkt Kleyn. Toch zou het zo maar eens kunnen dat een variant op de oliebol de populariteit van de traditionele bol uiteindelijk verslaat, maar dan moet deze bol wel héél goed zijn. “Niet alle traditionele versies van eten blijven hetzelfde. Denk aan de blinde vink. Die was vroeger hartstikke populair. Tot 1952, toen er een wedstrijd voor slagers werd georganiseerd voor een nieuwe variant. De slavink werd bedacht, met een lapje spek om het gehakt heen. Dat was een ontzettend succes, ook omdat -ie goedkoper was.” En die slavink ligt nog steeds in de supermarkt. Misschien ligt binnenkort daar ook wel een zure mat-oliebol naast.